g verhinderen. Maar ach, wat vermag een menschje
tegen 't Leven, en dan nog wel een armzalig recensent....

Jan. '18.

* * * * *

[p.92] EEN ANTISEMITISCH CRITICUS?[1]

Ik had het boek geopend en even maar den Inhoud doorgezien.... Dan,
zachtkens, liet ik 't voor mij ter tafel neerglijden, en evenals toen
... in dien machtigen tijd ... toen! daar het Westen zich tegen het
Oosten verhief en krijgsgerucht de luchten, vulde--al was, gelijk ook in
dien anderen Maha-Bharata, dat gerucht meer van speeches dan van
wapengekletter afkomstig--zie ik mijzelf glimlachen, liefdevol
en--demonisch....--"De Joden in de Literatuur"!... Daar staat het
artikel nu weer voor mij en lacht op zijn beurt ... ja waarlijk! ik zie
hoe 't lacht, een beetje benepen en verlegen als een aardige,
verstandige kwant, die wel weet, alweer een malle boodschap van zijn
baas over te brengen, maar nu eenmaal gehoorzamen moet .... En ik mijmer
weer weg.... Hoe schoon was dat ... die jong-machtige figuur van
Ornstein uit de denkverzonkenheid van zijn wetenschappelijken arbeid te
zien rijzen, en zich te weer stellen ... voor Querido en van Campen?...
Ach wel neen, wat zouden hem die zijn geweest! maar voor dat met zijn
wetenschappelijken hartstocht hem beheerschend toekomst-visioen: een
Jodendom, dat vrij, geestelijk en materieel, zich uit kan leven.... En
hoe schoon ook was, in dien subtielen, kalm-evenwichtigen, polemischen
stijl van Mevrouw Mr. Ornstein de vrouwelijke charme noch het vaste
zelfbedwang [p.93] te zien vervluchtigen voor het vuur--dat de heeren
Scharten, Wiessing en Abas lichtelijk-roosterend vuur--van haar
diep-intuitief en wetenschappelijk verwerkt, nooit afdwalend
nationaliteitsbesef.--Maar dan helaas!...--o, eerste leelijkheid, die
mijn mooi genot kwam storen!--ontwaar ik hoe mijn wenkbrauw-uiteinden
mephistophelisch omhoogrijzen, voel ik mijn neusvleugels trillen van
zacht-uitgeademde, traag-gesavoureerde spotjool.... En ik zie weer Jac.
Levy, een wel begaafde en energisch-opstrevende proletarier, maar toen
te jong, zonder ervaring.... Nauwelijks was hij het Mosgroene Heilige
Bosch ingetreden, om voor de verheven goden, die daar toeven, zijn hart
uit te storten, of er springt een mr.-wiessing op hem af en hapt 'm een
stuk uit zijn eerste-eigengebakken offerkoek ... en ah! welkom! welkom!
daar is ook weer de heer Abas-van-de-fransche-verzen, welke Querido niet
beoordeelen wou.... Wraak is kosteli