oderne liberty-blouse gezien....

Juli '18.

* * * * *

[p.136] A. VAN COLLEM: LIEDEREN DER GEMEENSCHAP

Een kostbaar boek deze bundel; kostbaar en zwaar van het wijdst-omvamend
sentiment, dat de ziel beleven kan: het sentiment der pantheistische
levensdoorvoeling. Zij is het die dezen dichter boordevol glans heeft
gemaakt; zij heeft zijn individualistisch-begrensde wezenheid brandende
uitgehold en die niet meer dan zooveel klaar-doorzichtige en
ijl-tintelende beperkte-eigenheid gelaten, als noodig was om de
vlies-dunne, hel-gestrakte lichtkelk om haar vlam te zijn. Dat is wel
het schoonste, zoo op de grens tusschen het Al- en persoonlijk-bestaan
te leven, en niet te breken, niet te vervloeien; nog een wijle te
duren....--Zoo teer, zoo broos geworden te zijn, en dan, triomphante
lucht- en water-bel, bevracht met der wereld kleurenschatten, op de
oneindige luchtzee even nog als een aandoenlijke verwonderlijkheid te
zweven....--Dat is wel het schoonste, zoo'n grauw en onaanzienlijk
wolkje te zijn en dan door de Zon tot Zijn drank te worden verkoren.
Zie: daar buigt de Drinker zich reeds over Zijn dronk, en de Zijn
goddelijkheid ontstroomende glansen maken het grauw tot een vloeiing van
levende lichten en kleuren: tot het aan-Zijn-lippen-geheiligde, datgene
wat Hij drinken kan.... En dan.... maken zij het: Hem zelf....--Het
wordt wel tijd te zeggen, dat hier een zeer bijzonder dichter is
opgestaan; het wordt wel tijd om hier over wat schaarsche technische
gebrekjes heen te zien, en zich blijde op de feestelijk-zonnige stroom
der zich tot bewondering verbreedende waardeering te laten wegdrijven.
Want hoe is deze man [p.137] gegroeid, trots weinig erkenning en
genegenheid, en het laatdunkend-beschermerige van sommige critiek ten
spijt; hoe is hij geworden wat ook ik niet dacht te mogen verwachten.
Lees een monumentaal gedicht als De Man met de Spade, voel hoe zuiver en
rag-teer hiermee een mystieke sensatie werd verwoord, zonder het beeld
der lagere werkelijkheid te doen vervagen, en: hoe dat
voor-eeuwig-Millet'sche beeld, hier in die visionnaire sfeer werd
geheven waar zichtbaar is, dat ook een het meest door slaven- en
zwoeg-leven afgetobde en verstompte geest niet buiten het reiken der
weer wekkende en reddende vervoeringen is verworpen....--Welk een
verschil met het bundeltje, een van zijn eerste of wellicht het eerste,
dat ik indertijd in Het Jonge Leven besprak!... Nergens b