leelijke geld!"

Het lijdt geen' twijfel dat het den heeren--vrijstond, het salaris van
hunnen bediende te verminderen; maar dit zijner vrouw, zijner zwangere
vrouw te doen aankondigen, op het oogenblik, dat zij van zijne
afwezigheid bewust waren, is eene wreedheid, welke ik zelf niet gelooven
zou, indien ik haar verdicht had, indien het geen feit was!--Het lijdt
geen' twijfel, dat het niet enkel inhumaniteit, maar ook onverstand in
de heeren--verried; want waartoe zou ik het zedelijk gevoel mijner
lezers op de pijnbank brengen, door hun te verhelen, dat Gerrit op den
brief van Aagje ijlings te huis kwam, en een betere betrekking vond bij
lieden, die zijn' ijver en zijne kennis wisten te schatten? O hoe
wenschte ik er bij te mogen voegen, dat het ook geen twijfel lijdt, dat
allen, die op deze of dergelijke wijze den zwaren strijd tusschen
verdiensten en behoeften zagen beginnen, gered werden zoo als hij!

Hebt gij er geene onder uwe kennissen, die wegkwijnen in den bloei des
mannelijken levens,--bij wie het uiterlijke verarmelijking verraadt,
bij wie het verstandelijke den kreeftengang schijnt te gaan,--eene
vereeniging van moedeloosheid des harten met verstomping des hoofds?
kantoorbedienden, welke beginnen in te zien, dat het hun leven lang
sukkelen zal blijven? Het schort niet aan den aard hunner bezigheden,
al zijn deze waarachtig geen prettige. De eene zou er zich over heen
zetten, dat hij het gansche jaar niets anders te doen heeft, dan een'
onaangenamen briefwissel te voeren:--een correspondent wordt
onwillekeurig een casuist, of hij bezwijkt onder de chicanes der
Duitschers. De andere zou het zich getroosten dat hij van primo Januarij
tot ultimo December, van den ochtend tot den avond, geen ander werk
heeft, dan te ontvangen en te betalen,--bij een' kashouder ontwikkelt
zich zucht voor numismatiek; immers, hoe houdt men het anders uit, geld
te tellen, dat ons niet behoort? Maar liefhebberij in het stellen van
vinnige brieven; maar liefhebberij in het nazien van allerlei
specien,--hoe verflauwen zij wanneer men het hoofd vol heeft van de
ellenden van een berooid gezin! Om ernstig te spreken, hoe zwaar wordt
de taak en hoe hard valt de pligt voor de zijnen te zorgen, als het
vooruitzigt op eene verbetering van ons lot met de droomen der jeugd
verdwenen is, als zelfs de flaauwste hoop ons niet meer prikkelt,
schraagt, troost! Het is of de geneugten van den echt, de weelden van
het vaderschap in banden en boeijen