nadeblijk te verpligten,
die jongelui zijn verre van mij levendige sympathie in te boezemen.
Waarschijnlijk waren er eenige bedaagden onder;--maar zij, wier
schouders zich nog niet kromden, wier knieen nog niet knikten, maar
de overigen, die zulk eene gelegenheid niet aangrepen om zich zelve
onafhankelijk te maken, hoe duidelijk bewezen zij het verval van den
volksgeest, die Jan weleer van zijne naburen onderscheidde!

Wij zijn met eene plaats uit een' der dichters van de gulden eeuw onzer
letterkunde begonnen: eene vraag, die ons reeds bij den aanvang van dit
opstel voor den geest zweefde, besluite dit opstel. Onze voorouders
schiepen hunnen handel onder veel ongunstiger omstandigheden, dan die,
waarin wij verkeeren; waarom blijven wij met onze meerdere middelen zoo
verre onder hen? Terwijl het krijgsvuur binnenslands nog niet had
uitgeblaakt, terwijl men den vijand met moeite van de grenzen des jongen
staats keerde, ontwierpen de broeders en de zonen der verdedigers van
het vaderland het plan voor togten door de noordelijke zeeen; in spijt
der natuur, bereidden zij de verovering van een ander werelddeel voor
en voerden die uit. Niemand heeft minder lust dan ik, de gruwelen te
verdedigen, ter oprigting eener factory,--ter aanlegging eener stad,
--ter verwerving van een gebied, onder de mildst bedeelde hemelstreken,
door onze voorzaten gepleegd. Maar wien het voegt, uit dien hoofde den
staf over hen te breken, ons, hunne erfgenamen, wel het minst van allen;
gezwegen, wat er ter verschooning dier onmenschelijkheid zou zijn in te
brengen, de begrippen der eeuw, de gewoonten hunner mededingers in
aanmerking genomen. Wij willen het niet; wij gewagen er slechts van, ten
einde, na dit blijk, dat wij niet blind zijn voor de schaduwzijde van het
tafereel, ons in het licht, dat er ons van toestraalt, te verlustigen,
meent ge, te schamen, zeggen wij.

Wat is er geworden van de zucht tot reizen, die weleer een eigenaardig
hollandsche karaktertrek plagt te zijn? Lust ter koopvaardij te varen,
bij den minderen stand,--lust, ontdekkingstochten te ondernemen, bij
onze rijke kooplieden,--lust, het land der zon te bezoeken, bij de zonen
der kunst,--lust, eenigen tijd aan de beroemdste hoogescholen in den
vreemde te verwijlen, bij onze geleerden,--lust, tusschen de bouwvallen
van oud-Rome rond te dolen, bij onze patriciers--lust in een woord,
andere landen te zien, andere volken te leeren kennen, anderen tongval
te hooren, andere zeden