FREE BOOKS

Author's List




PREV.   NEXT  
|<   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80  
81   82   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96   97   98   99   100   101   102   103   104   105   >>   >|  
begin, en zonder einde, zooals er bij mijn weten nog niet bestond. Men voelt in dit werk een onstilbaar verlangen, een brandenden hartstocht, primitief-natuurlijk en vurig-dorstend als lijfelijke parensdrang, naar het herscheppen van de "doode" en de "levende" Natuur, een onverzadigbaar begeeren naar het doorvoelen en scheppen van menschen, aldoor meer en nooit genoeg, menigten van menschen, de oogenglinsters van den een weg-duisterend achter de naar voren dringende lijven der anderen, een gaan en verdwijnen van aldoor nieuwe wezens, toch nooit een verdwijnen, voor, in een stralende doorlichting, het kernwezen zich heeft getoond. Deze roman is niet wat men een roman pleegt te noemen, het doet geen poging dan--helaas!--in den titel, iets dergelijks te schijnen[10]. Ook [p.72] wil dit werk niet geestig, niet vernuftig, niet humoristisch zijn; het wil alleen het essentieele van een zeker levensonderdeel wezen, maar juist _omdat_ het dit alleen wil zijn en is, bezit het al de zooeven genoemde eigenschappen mede. _Want er is geen essentieel leven, dat niet geestig, vernuftig en humoristisch zou zijn_. Men vindt, compositorisch gesproken, geen begin of einde aan dit boek, schoon hier wel een zwakke daling en ginds weer een zwakke climax. _Aan weerszijden_ van het werk, tijdelijk en ruimtelijk, lijdt, zwoegt, overwint en wordt overwonnen hetzelfde leven. Hoe langer wij zien naar deze schepping, hoe meer wij er van worden bewust: dit is een brok uit het levensgeheel, waarop wij zoo dikwijls gestaard hebben met onze weenende en lachende, met onze moede en sterke oogen, dit is een land als een ander, midden de oneindige levensrijken, het leven hier is als het leven daar, [p.73] maar zie: _dit_ land met al zijn wezens straalt van een klaarheid en raadselloosheid: _het licht eener verhelderende, scheppende genialiteit is erover opgegaan_, en terwijl we op de ermee verbonden levensrijken het leven in-duister-en-onbegrepen-zien, worden we hier verrukt door het begrijpen en doorvoelen, dat een groot kunstenaar voor zichzelf maar ook voor ons gedaan heeft. _Daarom_ is het zoo een met het leven, dat men nauwelijks te voelen waagt, dat het kunst is, maar _daarom tevens_ straalt het zoo _verklaard_ en _verhelderd_ op uit het leven, dat men aan niets anders denken kan, dan dat het kunst is, tot, ten slotte, het oog gewend en het verstand zich bezinnend, men in een hooger doorvoelen de beide gewaarwordingen vereent en begrijpt dat deze stral
PREV.   NEXT  
|<   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80  
81   82   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96   97   98   99   100   101   102   103   104   105   >>   >|  



Top keywords:
doorvoelen
 

humoristisch

 

alleen

 
vernuftig
 

verdwijnen

 

wezens

 

straalt

 

geestig

 

worden

 

zwakke


levensrijken

 
aldoor
 

menschen

 
oneindige
 
gestaard
 

schepping

 

bewust

 

langer

 

overwonnen

 

hetzelfde


levensgeheel

 

waarop

 

sterke

 

lachende

 

weenende

 
dikwijls
 

hebben

 

midden

 

terwijl

 

anders


denken

 

verhelderd

 
verklaard
 

voelen

 

daarom

 

tevens

 

slotte

 

gewaarwordingen

 

vereent

 

begrijpt


hooger
 
gewend
 

verstand

 

bezinnend

 

nauwelijks

 
Daarom
 

erover

 
opgegaan
 
overwint
 

genialiteit