ets
omver te werpen of te beschadigen; en toch wist de vrouw des huizes
ons hier een maaltijd te bereiden en een behoorlijk nachtverblijf in
te richten, zonder de orde in de kamer eenigszins te verstoren. Toen
wij den volgenden morgen van deze vriendelijke lieden afscheid namen,
zag de kamer er weer geheel als een museum uit.

Er heerscht te Torotzko eene algemeene welvaart, zoo als genoegzaam
blijkt uit de weelde en den rijkdom der kleeding op zon- en
feestdagen: hier vindt men de oude duitsche kleederdrachten terug uit
de middeleeuwen, nevens die van Hongarije en het Oosten. De gehuwde
vrouwen en de jonge meisjes, de jongelingen en de volwassen mannen zijn
van elkaar onderscheiden door de kleur der linten en borduursels hunner
gewaden; bovenal munten de jonge meisjes, die er voor het meerendeel
gansch niet onaardig uitzien, door pracht en rijkdom van kleeding
uit. Om het fijne middel dragen zij een gordel van roode zijde met
gouden kwasten, en dikwijls met edele steenen versierd; de fuzoe, die de
borst bedekt, is met parelen en gekleurde zijde gestikt, terwijl een
prachtige witte bonten pels den glans dezer sieraden nog beter doet
uitkomen; van haar mutsje van goudlaken hangen veelkleurige linten
en vergulde franjes af. Zulke kostumen, die inderdaad eene kleine
fortuin vertegenwoordigen, zijn alleen mogelijk in een land, waar de
voornaamste kleedingstukken en sieraden onveranderd van geslacht op
geslacht overgaan; toch vraagt men zich met eenige bevreemding af,
hoe de middelen hier zulk eene weelde kunnen veroorloven.

De oude ijzerindustrie draagt nog maar voor een zeer klein gedeelte
bij tot dien voorspoed van Torotzko. Wij bezochten de armzalige
smeltovens van den omtrek; moeilijk kan men zich iets ongelukkigers
en onbeholpeners denken: mij dunkt, zoo moeten de negers in het hart
van Afrika arbeiden. Als men ziet, hoe, in afgelegen streken, zulke
aartsvaderlijke wijze van werken van eeuw tot eeuw blijft voortbestaan,
dan begrijpt men eerst ten volle de kracht der gewoonte of liever der
erfelijkheid: de zoon werkt op dezelfde plaats, waar zijn vader en
zijn grootvader hebben gearbeid; hij hecht zich aan dezelfde mijn,
aan dezelfde manier van werken, hoewel hij er maar weinig voordeel
van trekt, en door anderen arbeid veel meer zou kunnen verdienen;
er is niets minder dan eene omwenteling noodig, of wel de prikkel van
het uiterste gebrek, om hem los te maken van den ouden, traditioneelen
sleur.

Tegenwoordig word