ijd
verbreekt, dan zijt ge bijna geneigd, de weinig talrijke hedendaagsche
bewoners voor een anachronisme te houden; en onwillekeurig ziet ge
om u heen, of ge niet een groep dier edelen en burgers bespeurt,
wier beeld zoo getrouw is bewaard op de schilderijen in de kerken. En
zoo ge slechts eenige studie gemaakt hebt van het verleden dezer oude
republiek, dan herleeft zij weder geheel voor u, die middeleeuwsche
gemeente, demokratisch door haar oorsprong en inrichting, maar, in
tegenstelling met wat men heden demokratie noemt, zoo gansch en al
doortrokken van den echt-aristokratischen geest: ja, aristokratisch in
al hare neigingen en hartstochten, van de liefde voor het schoone tot
den dorst naar het oppergezag, hooghartig, fier, vrijheidlievend, maar
tevens edelmoedig en grootmoedig. Aan dien geest dankte de kleine stad
haar zeldzamen bloei, haar grootheid en macht, de rijke veelzijdige
ontwikkeling van haar leven. Die geduchte wallen, die zware torens,
die dreigende vestingwerken--ze weten allen te verhalen van bloedigen
kamp en wilde worsteling met de vijanden van buiten en van binnen;
maar onder de gewelven der kerken en binnen de muren der paleizen,
zongen de oude schilders der ziel hunne wonderzoete liederen van de
teederste en verhevenste mystiek. De inwoners hebben nog iets van dien
ouden grooten geest overgehouden: zij hebben hunne stad en hunne kerk
lief; nog heden, als in de schoone dagen van weleer, dragen hier de
scholieren het kerkelijk gewaad; en geene schennende naamsverandering
der oude straten en pleinen heeft tot dusverre vermocht, dien zin
van pieteit bij de burgers van San-Gimignano uit te dooven. Mogen
zij lang getrouw blijven aan hun roemrijk verleden!

V.

San-Gimignano verlatende, toog ik westwaarts naar de dusgenoemde
Maremma van Toskane: eene dorre, onbebouwde streek, weinig bevolkt, met
geen anderen plantengroei dan enkele boschjes van verschrompelde boomen
met grijskleurige bladeren. Voortdurend steeg de weg; San-Gimignano
zonk achter mij in de diepte; ton westen verhieven zich vrij hooge
bergen, waarboven, aan den gezichteinder, een kegelvormige top uitstak,
met rechtlijnige muren bekroond. Die hooge berg stond daar immer
voor ons, terwijl wij in breede kringen, over den kam der heuvelen,
de woestijn doortrokken; eindelijk, toen wij den top vlak tegenover
ons zagen, wees de koetsier met zijn zweep naar dit, den ganschen
omtrek beheerschend punt, en sprak: "Ecco lassu Volterra!"

Het ri