de. Een muur,
het wonderbaarlijkste gewrocht van menschelijken arbeid, scheidde
hen van hunne naburen in het westen, terwijl zij in het oosten geen
andere buren hadden dan de golven en de winden. In elke chineesche
haven, in elke chineesche stad, verrees een slagboom: hetzij een
muur of een verbod, in ieder geval iets dat de vreemdelingen buiten
sloot. Nu en dan mocht een enkele pelgrim binnensluipen en bij zijne
terugkomst wonderen verhalen van het Bloemenland. Een enkele koopman
mocht, nu en dan, een ambtenaar omkoopen en ruilhandel drijven: maar,
als een geheel beschouwd, was de gansche uitgestrekte landstreek
tusschen den Hindoe-Kush en de Gele-zee ontoegankelijk voor vreemde
ondernemingszucht en onbekend bij de overige menschheid.

Een vreemdeling mocht niet in het land komen, een inboorling mocht
het niet verlaten. China was een land op zich zelf, zonder eenige
betrekking met het overige der wereld. Zelfs de inboorlingen waren
verdeeld in klassen en maatschappijen, die, in een sociaal belang,
niet minder scherp van elkander waren gescheiden dan de kasten in
Bengalen. Alles was in geheimenis gehuld. Een koopman kwam niet in
rechtstreeksche aanraking met zijn mandarijn, een mandarijn mocht
zich niet persoonlijk tot den Vorst wenden. Behalve de leden der
keizerlijke familie, mocht niemand den "Zoon des Hemels" naderen. In
zijn paleis opgesloten, volkomen onbekend met menschen en zaken,
omringd door slavinnen, bracht de beheerscher van een derde gedeelte
van het menschdom zijne dagen door met het drinken van thee, het rooken
van opium en het spelen met zijne slavinnen. In zijn ongerijmden,
dommen hoogmoed, beschouwde de tartaarsche monarch ieder, die buiten
de grenzen van zijn gebied geboren was, als een hond, onwaardig zich
te koesteren in het licht zijner hemelsche oogen.

Het engelsche geschut verbrijzelde de poorten van dit paradijs
van theedrinkers en opiumrookers. De inboorlingen stroomden naar
buiten door de bres, die onze kanonnen hadden gemaakt, en sinds
dien dag heeft deze menschenstroom niet opgehouden te vloeien, als
het overtollige water van een Alpenmeer. De stroom splitst zich in
beken, in watervallen, in rivieren: een der takken richt zich naar
Polynesie, een ander naar Australie, een derde naar de Gouden-Poort
van Californie. Wie zal ons zeggen, of en wanneer deze stroomen zullen
ophouden te vloeien?

Bij voorkeur trekken deze Mongolen naar Californie: vooreerst, omdat
de overtocht gemakkelijk en