rding kan voorleggen.

Weinig minder ernstig is het gevaar, dat de republiek dreigt door
de schromelijke onwetendheid harer burgers. In Europa wordt zoo
dikwijls en met zoo grooten ophef over de amerikaansche scholen
en het amerikaansche onderwijs gesproken, dat vele mijner lezers
misschien zeer verwonderd zullen zijn, als ik hun zeg, vooreerst,
dat er geen amerikaansch stelsel van onderwijs bestaat; ten andere,
dat het schoolbezoek nergens in vollen ernst verplicht is, zoo
als in Zwitserland; en ten derde, dat het onderwijs noch algemeen,
noch voldoende is. De republiek als zoodanig bemoeit zich niet met de
opvoeding harer burgers: zij heeft slechts twee speciale inrichtingen
van onderwijs: de militaire akademie te West-Point in New-York, en de
marineschool te Annapolis in Maryland. De zorg voor het gewone, lager,
middelbaar en hooger onderwijs wordt door de republiek overgelaten
aan de bijzondere staten, en door de staten aan de verschillende
graafschappen (provincien), en over het algemeen door de graafschappen
weder aan de verschillende gemeenten (townships). Ligt er eene stad
binnen de grenzen eener gemeente, dan moeten de burgers dier stad
doorgaans zelven voor het onderwijs hunner kinderen zorgen. Daar is
dus niet alleen geen algemeen stelsel van onderwijs in Amerika, maar
men zou bijna kunnen zeggen, dat er zoo vele verschillende stelsels
als gemeenten zijn.

Slechts in vijf staten van de negen-en-dertig bestaat er eene
wet, die het bezoeken der school voorschrijft. Die vijf staten
zijn New-Hampshire, Massachusetts, Connecticut, Michigan en
New-York; maar zelfs in die staten wordt de wet nergens met kracht
gehandhaafd, en de uitkomsten der statistiek zijn dan ook alles
behalve gunstig. In New-Hampshire kunnen zevenduizend personen
niet lezen, en bijna tienduizend niet schrijven. In Connecticut
kunnen twintigduizend personen niet lezen, en dertigduizend niet
schrijven. In Michigan kunnen vier-en-dertigduizend personen niet
lezen, en drie-en-vijftigduizend niet schrijven. In New-York
zijn er honderd-drie-en-zestigduizend personen, die niet
lezen, en bijna tweehonderd-veertigduizend, die niet schrijven
kunnen. Volgens de statistiek, door het bureau van onderwijs te
Washington uitgegeven, waren er in 1870 in geheel Amerika ruim vier
millioen-vijfhonderd-duizend personen, die niet lezen, en meer dan
vijf millioen-zeshonderd-duizend, die niet schrijven konden!

En men meene niet, dat deze ongeletterde lieden gehee