en
onder gunstiger omstandigheden te San-Francisco komt, dan die van Cork.

Ten tweede. China, Californie's naaste buur, is het armste en meest
bevolkte land der wereld. Fokien, Tshe-kiang en Kiang-soe gelijken
meer op bijenkorven en mierennesten dan op gewone menschelijke
maatschappijen. De dichtheid der bevolking is geheel buiten verhouding
tot de uitgestrektheid van het chineesche gebied, en zelfs tot de
vruchtbaarheid van den chineeschen grond. Wat de oppervlakte aangaat,
is China, zonder de schatplichtige landen, niet meer dan een rijk
van den tweeden rang: nauwelijks half zoo groot als Brazilie, Canada
of de Vereenigde-Staten. Maar in bevolking overtreft het alle andere
landen. De bevolking van Europa en Amerika te zamen staat in getal nog
beneden die van China. In Kiang-soe wonen tweemaal zooveel menschen
op eene vierkante mijl dan in Belgie, het dichtst bevolkte land van
Europa. De bodem is in vele provincien bij uitstek rijk en vruchtbaar:
maar hoe vruchtbaar ook, kan geen land zulke massaas onderhouden. Daar
moet gebrek heerschen op groote schaal. En zullen die noodlijdenden
niet gaarne van alle gelegenheden gebruik maken om een goed heenkomen
te zoeken?

Ten derde. De havens van China zijn niet in waarheid open, en het
volk is metterdaad niet vrij. Er bestaat alle grond om aan te nemen
dat de chineesche landverhuizing geene vrijwillige daad is, zoo als
bij voorbeeld de landverhuizing uit Ierland en Duitschland. Rijke
en tevreden menschen verlaten schier nooit hun vaderland; geleerden
en gezeten burgers doen dat maar zelden. In den regel zijn het de
armen en onvermogenden, zij, die in hun eigen land geene toekomst
hebben, die naar elders trekken om daar vooruit te komen. Maar als
de havens open zijn, en ieder vrij is te gaan of te blijven, bestaat
er althans de mogelijkheid dat ook meer gegoede en ontwikkelde mannen
zich naar elders begeven. Gemeene sujetten van allerlei aard zijn in
menigte naar San-Francisco gekomen; maar over het geheel genomen,
behoorden de landverhuizers uit Europa toch niet tot de klasse der
bepaalde misdadigers. Kan men hetzelfde zeggen van China? Welken
waarborg heeft de amerikaansche regeering, dat de landverhuizers van
Hongkong niet allen, of althans voor het grootste deel, oproerlingen,
bedelaars, lichtekooien, moordenaars en slaven zijn? Daar is reden
om het ergste te vreezen. Het is bekend dat al de vrouwen slavinnen
zijn, in haar eigen land openbare lichtekooien, door slavenha