jtuig keerde en wij reden recht op de stad aan over een hoogen
rug, als een natuurlijke brug, dwars door de cirkelvormige vallei. Om
de oude etrurische hoofdstad te bereiken, werden nog twee paarden voor
ons rijtuig gespannen: en nu ging het voorwaarts, omhoog langs het
steile pad, terwijl wij nederblikten aan den gapenden afgrond nevens
ons, waarvan wij slechts door een houten leuning gescheiden waren.

Vlak aan den ingang van Volterra bevindt zich de herberg, op een terras
gebouwd, van waar men de Maremma overziet; van deze piazzetta gaat eene
smalle straat uit, die naar het hart der stad voert. Terwijl men bezig
was de bagage af te laden, ging ik, verleid door de avondschemering,
die nauwe straat in; na een paar donkere, tusschen hooge zwarte muren
ingesloten steegjes te zijn langs gaan, zag ik een in grootschen stijl
aangelegd plein, en stak dat over, in de hoop nu een meer levendiger
wijk te zullen bereiken. Geen enkele winkel was verlicht; de koude
wind, die op deze hoogte woei, had alle wandelaars van de straat
gejaagd; zelfs geen bedelaar was te bespeuren in deze uitgestorven
stad, waar de eenzaamheid een zoo veel akeliger indruk maakte dan
op het open veld. Spoedig keerde ik naar de herberg, de locanda,
de Unione, terug.

Volgens de reisboeken, hebben de vreemdelingen de keus tusschen
twee evenzeer beroemde ciceroni: het ongeluk wil echter dat beiden
een winkel hebben te Florence, waar zij drie vierden van het jaar
doorbrengen, zoodat zij hunne reputatie, die hun klanten bezorgt,
gemakkelijk genoeg verdienen. Daar zij ook nu afwezig waren, zond men
ons, reeds in den vroegen ochtend, het zoontje van een hunner, een
dommen knaap, van wien wij geen woord konden verstaan. Wij moesten
hem met eenige baiocchi wegzenden; en daar dit geschiedde juist
toen de winkels werden geopend, spreekt het van zelf dat eene zoo
ongewone gebeurtenis de algemeene aandacht trok. Een kapper en eene
banketbakster verwijderden de bedelaars, en beduidden ons dat wij den
concierge van het museum als gids moesten nemen. Aanstonds liepen een
dozijn jongens weg, om hem te halen; en weldra verscheen de custode in
de gedaante van een kleinen, glimlachenden grijsaard; zijne meer dan
verwaarloosde, boersche kleeding, waarvan de tallooze vlekken de vele
dienstjaren bewezen, zag er bijzonder armoedig uit: trouwens, hij was
gekleed, zoo als bijna iedereen van drie vierden van Italie. De jonge
meisjes zijn koket en opgeschikt, de oudere vrouwen en a