an den horizon wordt dit wijde dal
begrensd door vrij hooge bergen; deze groene, malsche vlakte, waarin
talrijke kudden grazen en lange rijen populieren hunne slanke kruinen
wiegelen, maakt een eigenaardigen indruk, te sterker door het contrast
met de woestijn, die men zoo pas verlaten heeft. Dit geheele terrein
was in vroeger tijden meer dan waarschijnlijk de bodem van een meer,
waarvan nog hier en daar de sporen overig zijn.

Sign, aan den voet van een wanstaltige rots gelegen, heeft niets
schilderachtigs, ondanks de ruinen van eene oude citadel, uit den tijd
der venetiaansche heerschappij. Rijen populieren verbergen de huizen,
die in denzelfden stijl zijn gebouwd als de nieuwerwetsche dorpen
langs de kust; en zonder de kerken en kloosters, zouden er hier geen
sporen te vinden zijn van de heerschappij van Venetie. De straten
zijn buitengewoon breed; het stadje beslaat dan ook eene aanzienlijke
oppervlakte. Men zou op het eerste gezicht niet vermoeden, dat de
turksche grens maar eenige uren verwijderd is; maar onophoudelijk
trekken er karavanen door de stad, die de verschillende koopwaren,
welke zij van de kust hebben gehaald, naar het binnenland van Bosnie
brengen.

Toen wij te Sign kwamen, was het juist marktdag: voor een vreemdeling
altijd een buitenkansje. De landlieden uit den omtrek waren in vrij
aanzienlijken getale toegestroomd; en hoewel de kleederdracht in
hoofdzaak onveranderd blijft, ondergaat zij toch, naarmate wij de
grenzen naderen, enkele wijzigingen, die niet aan onze opmerkzaamheid
mogen ontsnappen.

Hier wordt bovenal onze aandacht getrokken door het eigenaardig
hoofddeksel der slavische vrouwen: de okrouga, een wonderlijke witte
muts, die voorover op het hoofd wordt gezet, en waarvan doorgaans
alleen het voorste gedeelte zichtbaar is, want in den regel dragen
de vrouwen over de okrouga een grooten witten sluier, die tot midden
op den rug af hangt en ook gedeeltelijk de armen bedekt, maar het
fraaie borduursel van het hemd zichtbaar laat. Te Sign is de okrouga
eenvoudig een witte doek; iets verder naar de grenzen, is het voorste
gedeelte opengewerkt, bij wijze van kant. In Herzegowina is dit
hoofddeksel rood van kleur, en neemt meer den vorm aan van een fez;
in de omstreken van Trebinje wordt de okrouga voor goed door de fez
vervangen; maar ook dan nog blijft de breede sluier, die de schouders
en de armen bedekt. In Herzegowina, en met name in de streek tusschen
Montenegro en Mostar, wordt die s