idelijk blijken waarheden omtrent kunst te kennen, die
niet van hun tijd, en niet van dezen tijd alleen, maar 't spreekt van
zelf, van alle tijden zijn! Een paar citaten uit de voorredenen van den
eersten en tweeden druk zullen ongetwijfeld voldoende zijn, om dit mijn
beweren te bewijzen. Ziehier:

Men heeft in bedenking gegeven, of de twee allerslegtse karakters
niet te sterk, te overdreven geschildert zijn; men heeft gevraagt:
_zijn_[6] er zulke menschen; ja, en dat gaat verder, _kunnen_[6b]
er zulke menschen zijn! Wij vonden het niet noodzaaklijk, de eerste
vraag duidelijk te beantwoorden, dewijl wij zeker gerechtvaardigt
zijn, zoo rasch men begrijpt, dat zij er _zijn kunnen_[6c]; meer
hebben wij in dit opzicht niet te bewijzen....

Wij bekennen ook gaarn, dat alles _zeer natuurlijk_[6d] afloopt,
maar begrijpen met een, dat dit, ten minsten de door ons
hoogst-geschatte Lezers, niet kan mishagen. 't Waar ons zeker geen
moeite geweest een Roman te verzinnen, zo samengestelt, zo
ingewikkelt, zo vol episoden, als de door een verwartste [p.259]
Comedie van eenen Spaanschen _Lopes de Vega_. Doch wie, in staat om
over het stuk in verschil te oordelen zal ontkennen, _dat een
karakter, eens gegeven zijnde, moet uitgewerkt worden naar vaste en
onveranderlijke regels_[7a]. Men wil, en dat met reden, dat men het
_ware waarschijnlijk_[7b] make, of men leest zeker niet met zeer
veel deelname....

Daar wordt in dit gehele werk geen Duel gevochten. Eens echter
wordt er een oorvijg uitgedeelt. Er wordt noch geschaakt, noch
vergif gedronken. Ons vernuft heeft niets wonderbaarlijks
uitgedagt. Alles blijft in het natuurlijke; _de uitvoering zal
alles moeten goed maken_[7c].

Het zijn geen andere waarheden, zooals de trouwe lezer mijner artikelen
wel bemerken zal, dan die ook door de moderne literatoren verkondigd
worden. En ofschoon het begrijpen van het ware in alle tijden geschieden
kan en we dus dwaas en kinderachtig zouden doen met ons erover te
verwonderen, dat "reeds" Wolff en Deken dit alles zoo duidelijk voor den
geest stond--hunne beteekenis en de eerbied, die wij hebben voor hunne
persoonlijkheid en wijsheid, winnen er ontzaglijk door.--

Ook het _genre_: de roman-in-brieven is een geheel ander, dan wij tot nu
toe in deze kolommen hebben behandeld en dus wel een oogenblik bekijkens
en besprekens waard. En als