n.
Daar hebben we aan den eenen kant de Muzzo's, waarvan de ouderen
verlaten op den vaderlijken grond achterblijven, wijl de jongeren
verlokt door het vele geld-verdienen in Amerika, de een na den ander
daarheen vertrekken, om nooit weer terug te keeren: het eene konflikt
veroorzaakt door vreemden invloed. Daar hebben we aan den anderen kant
de invasie der Duitschers in Italie, die met hun flair voor zaken-doen
den landszonen de beste brokken voor den neus wegkapen: het tweede
konflikt. Ter eenre zijde dus: het kapitaal, dat het beste bloed uit het
land zuigt, ter andere: het kapitaal, dat het gewin uit het land trekt.
_Een beeld dus van het internationale kapitaal in onbewust
bondgenootschap alles dienstbaar makend aan zijn belangen_. En dat beeld
wordt er des te volkomener door en _blijkt zelfs rijk aan een ongezochte
symboliek_, als we erop letten dat _de roomsche priester Jacchini de
handlanger en adviseur van het duitsche kapitaal is_! Op deze tendenzen
der huidige samenleving de hand te hebben [p.33] gelegd, en ongetwijfeld
een _in-kunst-herscheppende_ hand, dat is de _machtige verdienste_ van
de schrijvers van dit boek. Maar er is meer: naast de twee reeds
genoemde, hebben we, van veel minder beteekenis en op lager plan, doch
vol van menschelijkheid en waarheid, een derde dramatisch konflikt:
tusschen de beide dorpspatriciers-families _Muzzo_ en _Taddei, in
verband staande_ met de beide andere konflikten--en het dunkt mij goed,
met 't oog op het feit, dat de deugdelijkheid der compositie van dit
werk m.i. miskend is, op dit _verband_ den nadruk te leggen--want de
afgunst van het eene geslacht wordt voornamelijk gestimuleerd, doordat
de jonge Taddei wel uit Amerika naar het vaderland terugkeert--wat als
eervol geldt--en de jonge Muzzo's niet. Intusschen, beide
hoofdkonflikten zien we ten slotte uitsmeulen en met een wolk van moewe
berusting de menschen omnevelen, terwijl we vermoeden dat die afgunst
tusschen beide geslachten wel langzaam slijten zal, daar immers een
Taddei met een Muzzo trouwt, maar--er is een vierde dramatische botsing,
die waarlijk hooge tragiek wordt, die waarlijk als een eruptie, een
brandend verderf, kraakt en woelt en dondert en aan den dag breekt. Dat
is de levenstragiek van den blinden _Zacharia Banfi_, een
_prachtig-gebeelde_ figuur. Deze man zag zich in zijn jeugd verdreven
van zijn vaderlijk erfdeel, een boerengoed, dat voor schuld verkocht
moest worden. Hij trekt naar het buitenland, na