e nog tot onzen tijd behoort, al de oostwaarts van hen
gelegen eilanden voor en na gedwongen hun oppergezag te erkennen. Zij
vertrokken met den westenwind naar die deels bekende, deels nog te
ontdekken eilanden, wel wetende dat de doorgaans heerschende wind hen,
na korter of langer tijd, den terugkeer naar hun vaderland mogelijk
zou maken. Nog tegenwoordig leggen de bewoners der Marshall-eilanden,
in hunne pros of prauwen, zeer aanzienlijke afstanden af.

In den archipel van Tahiti is het eiland Raiatea het heilige land, de
bakermat der godsdienst en van het vorstelijk gezag. De koningen van
Tahiti dragen er roem op, van daar af te stammen; bij sommige plechtige
gelegenheden moesten de voornaamste en oudste marae van Tahiti en
Moorea derwaarts menschenoffers zenden. De overlevering, die, hoe ook
verzwakt, nog niet geheel is uitgestorven, bevestigt mede de meening
van hen, die zeggen dat de archipel bevolkt is door landverhuizers
uit het westen. In de eerste tijden van ons protektoraat, plachten de
grijsaards, over den oorsprong huns volks ondervraagd, zonder aarzelen
te antwoorden dat de bakermat van hun geslacht stond aan de zijde waar
de zon ondergaat. De inboorlingen van den Tahiti-archipel schijnen ten
allen tijde kennis te hebben gedragen van het bestaan van Tonga-Taboe,
van de Samoa-eilanden, van Cook's archipel en van de Toeboeai-eilanden;
daarentegen hebben zij de Gambier- en de Markiezen-eilanden eerst
leeren kennen door de Europeanen. Toch liggen de Gambier-eilanden dicht
bij de Toeamotoe, eene kolonie van Tahiti, bevolkt door inboorlingen
van het distrikt Afaahiti, die door hunne buren uit het distrikt Hitiaa
waren verjaagd. Deze uitgewekenen of ballingen zijn dan toch van het
westen gekomen. Waarschijnlijk was het aanvankelijk hun voornemen,
met de doorgaans heerschende oostenwinden weer terug te koeren; zij
hebben zich vervolgens nedergezet op de eilanden, die zij toevallig
op hun weg ontmoetten, zouder dat de tijding hunner vestiging in
hun vaderland bekend werd. De Toeamotoe-eilanden konden nog niet
geheel op zich zelven staan en afgezonderd blijven: daar zij pas
voor korten tijd bevolkt waren, werden de bewoners nu en dan, hetzij
door behoefte, hetzij door oude gehechtheid en herinnering, genoopt
naar Tahiti terug te koeren. Maar is het, in het algemeen genomen,
niet zeer begrijpelijk en waarschijnlijk dat zij, die, misschien ten
gevolge van den oorlog of om andere redenen, min of meer gedwongen,
hun la