am, magnum quiddam et parvum quiddam; quoniam omnipotens et bonus es
ad facienda omnia bona, magnum coelum et parvam terram. Tu eras, et aliud
nihil unde fecisti coelum et terram, duo quaedam; unum prope te, alterum
prope nihil: unum, quo superior tu esses; alterum, quo inferius nihil
esset.

{229}

[Sidenote: VIII. Materia informis ex nihilo: ex hac omnia visibilia.]

8. Sed illud coelum coeli tibi, Domine; [Sidenote: Ps. 113, 15.]_terra
autem quam dedisti filiis hominum_ cernendam atque tangendam, non erat
talis* qualem nunc cernimus et tangimus. Invisibilis enim erat et
incomposita, et abyssus erat super quam non erat lux; aut*, [Sidenote: Gen.
1, 2.]_Tenebrae erant super abyssum_, id est, magis quam in abysso. Ista
quippe abyssus aquarum jam visibilium etiam in profundis suis habet speciei
suae lucem utcumque sensibilem piscibus, et repentibus in suo fundo
animantibus: illud autem totum prope nihil erat, quoniam adhuc omnino
informe erat; jam tamen erat quod formari poterat. Tu enim, Domine, fecisti
mundum de materia informi, quam fecisti de nulla re pene nullam rem, unde
faceres magna quae miramur filii hominum. Valde enim mirabile hoc coelum
corporeum, quod firmamentum inter aquam et aquam secundo die post
conditionem lucis dixisti, [Sidenote: Gen. 1, 6. 7.]_Fiat; et sic est
factum._ Quod firmamentum vocasti coelum; sed coelum terrae hujus et maris
quae fecisti tertio die, dando speciem visibilem informi materiae quam
fecisti ante omnem diem. Jam enim feceras et coelum ante omnem diem, sed
coelum coeli hujus; quia _in principio feceras coelum et terram_. Terra
autem ipsa quam feceras, informis materies erat, quia _invisibilis erat et
incomposita, et tenebrae super abyssum_*: de qua terra invisibili et
incomposita, de qua informitate, de quo pene nihilo faceres haec omnia
quibus iste mutabilis mundus constat, et non constat, in quo ipsa
mutabilitas apparet in qua sentiri et dinumerari possunt tempora; quia
rerum mutationibus fiunt tempora dum variantur et vertuntur species, quarum
materies praedicta est terra invisibilis.

[Sidenote: IX. Cur absque dierum mentione scriptum est, Deum fecisse in
principio coelum et terram.]

9. Ideoque Spiritus doctor famuli tui, cum te commemorat fecisse _in
principio coelum et terram_, tacet de temporibus, silet de diebus. Nimirum
enim coelum coeli quod in principio fecisti, creatura est aliqua
intellectualis; quanquam nequaquam tibi Trinitati coaeterna, particeps
tamen aetern