in temporibus simul
animadvertitur. nec tamen de illa narrari* aliquid potest, nisi velut
tempore prior sit; cum pendatur extremior, quia profecto meliora sunt
formata quam informia, et praecedatur* aeternitate Creatoris, ut esset de
nihilo, unde aliquid fieret.

[Sidenote: XXX. Tractatores Scripturae diversa sentientes concordent
invicem charitate et studio veritatis.]

41. In hac diversitate sententiarum verarum concordiam pariat ipsa Veritas;
et Deus noster misereatur nostri, ut _legitime Lege utamur, praecepti fine,
pura charitate_: ac per hoc si quis quaerit ex me, quid horum Moyses tuus
ille famulus senserit, non sunt hi sermones confessionum mearum. Si tibi
non confiteor, nescio; et scio tamen illas veras esse sententias, exceptis
carnalibus de quibus quantum existimavi locutus sum: quos tamen bonae spei
parvulos haec verba Libri tui non territant, alta humiliter, et pauca
copiose. Sed omnes quos in eis verbis vera cernere ac dicere fateor,
diligamus nos invicem, pariterque diligamus te Deum nostrum fontem
veritatis, si non vana, sed ipsam sitimus; eumdemque famulum tuum
Scripturae hujus dispensatorem, Spiritu tuo plenum, ita honoremus, ut hoc
eum te revelante cum haec scriberet attendisse credamus, quod in eis maxime
et luce veritatis, et fruge utilitatis excellit.

[Sidenote: XXXI. Sensisse putandus est Moyses quidquid veri potest in
ipsius verbis inveniri.]

42. Ita cum alius dixerit, "Hoc sensit quod ego;" et alius, "Imo illud quod
ego;" religiosius me arbitror dicere, "Cur non utrumque potius, si utrumque
verum est?" Et si quid tertium, et si quid quartum, et si quid omnino aliud
verum quispiam in his verbis videt; cur non illa omnia vidisse credatur,
per quem Deus unus sacras Litteras vera et diversa visuris multorum
sensibus temperavit? Ego certe, quod intrepidus de meo corde pronuntio, si
ad culmen auctoritatis aliquid scriberem; sic mallem scribere, ut quod veri
quisque de his rebus capere posset, mea verba resonarent, quam ut {248}
veram sententiam ad hoc apertius ponerem, ut excluderem caeteras, quarum
falsitas me non posset offendere. Nolo itaque, Deus meus, tam praeceps
esse, ut hoc illum virum de te meruisse non credam. Sensit ille omnino in
his verbis, atque cogitavit cum ea scriberet, quidquid hic veri potuimus
invenire, et quidquid nos non potuimus, aut nondum possumus, et tamen in
eis inveniri potest.

[Sidenote: XXXII. Veri Scripturae sensus a Spiritu Sancto revelantur.]

43. Postremo, Do