oralisque creaturae*. Si enim jam formatam velit
universam, recte ab eo quaeri poterit, "Si hoc primo fecit Deus, quid
fecerit deinceps:" et post universitatem non inveniet: ac per hoc {246}
audiet invitus, "Quomodo illud primo, si postea nihil?" Cum vero dicit
primo informem, deinde formatam, non est absurdus; si modo est idoneus
discernere, quid praecedat aeternitate, quid tempore, quid electione, quid
origine. Aeternitate, sicut Deus omnia; tempore, sicut flos fructum;
electione, sicut fructus florem; origine, sicut sonus cantum. In his
quatuor primum et ultimum quae commemoravi, difficillime intelliguntur; duo
media facillime. Namque rara visio est et nimis ardua conspicere, Domine,
aeternitatem tuam incommutabiliter mutabilia facientem, ac per hoc priorem.
Quis deinde sic acutum* cernat animo, ut sine labore magno dignoscere
valeat, quomodo sit prior sonus quam cantus, ideo quia cantus est formatus
sonus, et esse utique aliquid non formatum potest, formari autem quod non
est, non potest? Sic est prior materies, quam id quod ex ea fit[331]: non
ideo prior quia ipsa efficit, cum potius fiat; nec prior intervallo
temporis. Neque enim priore tempore sonos edimus informes sine cantu, et
eos posteriore tempore in formam cantici coaptamus aut fingimus; sicut
ligna quibus arca, vel argentum quo vasculum fabricatur. Tales quippe
materiae, tempore etiam praecedunt formas rerum quae fiunt ex eis: at in
cantu non ita est. Cum enim cantatur, auditur sonus ejus; non prius
informiter sonat, et deinde formatur in cantum. Quod enim primo utrumque
sonuerit, praeterit; nec ex eo quidquam reperies quod resumptum arte
componas: et ideo cantus in sono suo vertitur; qui sonus ejus, materies
ejus est. Idem quippe formatur ut cantus sit; et ideo, sicut dicebam, prior
materies sonandi quam forma cantandi: non per faciendi potentiam prior*;
neque enim sonus est cantandi artifex, sed cantanti animae subjacet ex
corpore, de quo cantum faciat. Nec tempore prior; simul enim cum cantu
editur. Nec prior electione; non enim potior sonus quam cantus,
quandoquidem cantus est non tantum sonus, verum etiam speciosus sonus. Sed
prior est origine; quia non cantus formatur ut sonus sit, {247} sed sonus
formatur ut cantus sit. Hoc exemplo, qui potest intelligat materiam rerum
primo factam, et appellatam _coelum et terram_, quia inde facta sunt coelum
et terra: nec tempore primo factam; quia formae rerum exserunt
tempora[332], illa autem erat informis; jamque