in ea vita [Sidenote: Eph. 5, 8.]_fuimus aliquando
tenebrae_, et in reliquiis obscuritatis nostrae laboramus, donec simus
[Sidenote: Ps. 35, 7.]_justitia tua_ in Unico tuo _sicut montes Dei_: nam
_judicia tua_ fuimus, _sicut multa abyssus_[339].

{251}

[Sidenote: III. Ex Dei gratia omnia.]

4. Quod autem in primis conditionibus dixisti, [Sidenote: Gen. 1, 3.]_Fiat
lux et facta est lux_; non incongruenter hoc intelligo in creatura
spirituali; quia erat jam qualiscumque vita quam illuminares. Sed sicut non
te promeruerat, ut esset talis vita quae illuminari posset; ita nec cum jam
esset, promeruit te ut illuminaretur. Neque enim ejus informitas placeret
tibi, si non lux fieret, non existendo, sed intuendo illuminantem lucem
eique haerendo*; ut et quod utcumque[340] vivit, et quod beate vivit, non
deberet nisi gratiae tuae, conversa per commutationem meliorem ad id quod
neque in melius neque in deterius mutari potest; quod tu solus es, quia
solus simpliciter es, cui non est aliud vivere, aliud beate vivere, quia
tua beatitudo[341] tu es.

[Sidenote: IV. Deus non eget rebus conditis.]

5. Quid ergo tibi deesset ad bonum quod tu tibi es, etiamsi ista vel omnino
nulla essent, vel informia remanerent, quae non ex indigentia fecisti, sed
ex plenitudine bonitatis tuae, cohibens atque convertens ad formam, non ut
tanquam tuum gaudium compleatur ex eis? Perfecto enim tibi displicet eorum
imperfectio, ut ex te perficiantur et tibi placeant; non autem imperfecto,
tanquam et tu eorum perfectione perficiendus sis. _Spiritus_ enim tuus
bonus _superferebatur super aquas_; non ferebatur ab eis tanquam in eis
requiesceret. _In_ quibus enim _requiescere_ dicitur _Spiritus tuus_ bonus,
hos in se requiescere facit. Sed superferebatur incorruptibilis et
incommutabilis voluntas tua, ipsa in se sibi sufficiens, super eam quam
feceras vitam; cui non hoc est vivere quod beate vivere, quia vivit etiam
fluitans in obscuritate sua; cui restat converti ad {252} eum a quo facta
est, et magis magisque vivere apud [Sidenote: Ps. 35, 10.]_fontem vitae, et
in lumine ejus videre lumen_, et perfici, et illustrari, et beari.

[Sidenote: V. Trinitas, qui Deus est, ex primis verbis Geneseos
intelligitur.]

6. Ecce apparet mihi in aenigmate Trinitas, quod es Deus meus; quoniam tu,
Pater, in _Principio_ sapientiae nostrae* quod est tua Sapientia de te
nata, aequalis tibi et coaeterna, id est in Filio tuo, _fecisti coelum et
terram_. Et multa diximus de _