s erat et incomposita, et tenebrae super abyssum._ Quibus
verbis insinuatur informitas, ut gradatim excipiantur, qui omnimodam
speciei privationem nec tamen ad nihil perventionem cogitare non possunt,
unde fieret alterum coelum, et terra visibilis atque composita, et aqua
speciosa, et quidquid deinceps in constitutione hujus mundi non sine diebus
factum commemoratur; quia talia sunt ut in eis agantur vicissitudines
temporum, propter ordinatas commutationes motionum atque formarum[320].

[Sidenote: XIII. Cur sine dierum commemoratione dicit Scriptura, quod in
principio fecit Deus coelum et terram.]

16. Hoc interim sentio Deus meus, cum audio loquentem Scripturam tuam,
[Sidenote: Gen. 1, 1.]_In principio fecit Deus coelum et terram: terra
autem erat invisibilis et incomposita, et tenebrae erant super abyssum_,
neque commemorantem quoto* die feceris haec. Sic interim sentio, propter
illud coelum coeli, coelum intellectuale, ubi est intellectus nosse simul,
non _ex parte_, non [Sidenote: 1 Cor. 13, 12.]_in aenigmate_, non _per
speculum_; sed ex toto, in manifestatione*, _facie ad faciem_: non modo
hoc, modo illud; sed quod dictum est, nosse simul sine ulla vicissitudine
temporum: et propter _invisibilem atque incompositam terram_ sine ulla
vicissitudine temporum, quae solet habere modo hoc et modo illud; quia ubi
nulla species, nusquam est hoc et illud. Propter duo haec primitus formatum
et penitus informe; illud, coelum, sed _coelum coeli_; hoc vero, terram,
sed _terram invisibilem et incompositam_: propter duo haec interim sentio
sine commemoratione dierum dicere Scripturam tuam, _In principio fecit Deus
coelum et terram_. Statim quippe subjecit quam terram dixerit. Et quod
secundo die commemoratur factum firmamentum, et vocatum coelum; insinuat de
quo coelo prius sine diebus sermo locutus sit.

[Sidenote: XIV. Scripturae profunditas.]

17. Mira profunditas eloquiorum tuorum, quorum ecce ante nos superficies
blandiens parvulis: sed mira profunditas, Deus meus, mira profunditas!
Horror est intendere in eam; horror honoris, et tremor amoris. [Sidenote:
Ps. 138, 22.]_Odi hostes[321] ejus_ {233} vehementer. O si _occidas_ eos
de* _gladio bis acuto_, et non sint hostes ejus! Sic enim amo eos occidi
sibi, ut vivant tibi. Ecce autem alii non reprehensores, sed laudatores
libri Geneseos: "Non," inquiunt, "hoc voluit in his verbis intelligi
Spiritus Dei, qui per Moysen famulum ejus ista conscripsit; non hoc voluit
intelligi quo