ijn
in niet-Joodse gezinnen.

b. Hervormde stemmen

Tot mijn spijt heb ik tijdens de tweede wereldoorlog op geen enkele wijze vernomen
van de volgende twee te noemen brochures, ook al werden ze op grote schaal verspreid.
Er was duidelijk een Hervormd circuit van verspreiding waar de Gereformeerden
buiten stonden, terwijl de ondergrondse pers nog in de kinderschoenen stond.
Op Gereformeerd erf is er - voor zo ver mij bekend - toen niets vergelijkbaars
gepubliceerd.

K.H. Miskotte was de schrijver van de brochure Betere weerstand, die voorjaar
1941 in enige tienduizenden exemplaren verspreid werd. Omdat de auteur een
opvallende stijl had werd de brochure, om ontdekking te voorkomen, herschreven
door ds. K.H. Kroon en H.M. van Randwijk.[4.1]
Verreweg de belangrijkste publicatie uit deze periode achten we de brochure Wat
wij wel en wat wij niet geloven, van de hand van de predikanten Miskotte, Kroon
en Koopmans. In twaalf stellingen worden "de grondelementen van het Christelijk
geloof uiteengezet. De vierde stelling luidde als volgt:

IV. Wij geloven en belijden, dat God vanouds het volk Israel heeft uitverkoren,
om Zijn openbaring te ontvangen tot op de verschijning van Jezus, de uit dit volk
geboren Messias, te bewaren en in de gehoorzaamheid aan Hem in de wereld te
verkondigen. Het is een daad van Gods onbegrepen vrije genade, waardoor Israel
deze roeping heeft ontvangen, want op zichzelf was Israel niet beter, waardiger
of geschikter dan de andere volkeren. Maar aan dit volk heeft de Here Zijn Woord
toebetrouwd, zodat wie tot God komt, "bij Israel wordt ingelijfd".
Daarom geloven wij, dat wie zich tegen Israel stelt, zich verzet tegen de God
van Israel. Want wel is Israel ongehoorzaam geweest en heeft het wonder van zijn
roeping veracht, toen het de Hete der Heerlijkheid gekruisigd heeft. En wel
heeft God toen voor een tijd en voor een deel een verharding over Israel gelegd,
maar in deze zaak tussen God en dit volk mag niemand zich eigenmachtig en
hovaardig mengen. Allen, die niet uit Israel zijn, moeten veeleer in Israel het
teken zien van de vrijmachtige goddelijke verkiezing in het teken van de algemeen
menselijke ongehoorzaamheid. En allen, die uit Israel zijn, zullen hun bestemming
vinden, als zij zich tot de Messias bekeren; dan zal vervuld worden wat de apostel
zegt: "indien de volheid der heidenen zal ingegaan zijn, zo zal geheel Israel
zalig worden."
Daarom houden wij het antisemitisme voor iets veel ernstig