gemeen Handelsblad (30 maart 1944) besprak de brief in een uitvoerig
artikel: "onschriftuurlijk, onwaardig en verblind". Touw daarentegen acht de
herderlijke brief een der hoogtepunten van het kerkelijk verzet. "Dit stuk had
voor de geestelijke strijd tegen de bezetter geen mindere betekenis dan een
jaargang van de zo fel vervolgde ondergrondse pers."

d. "Gemengd-gehuwde"Joden

Een andere Duitse maatregel maakte het de niet-Joodse partner in een "gemengd
huwelijk" mogelijk om zich via een eenvoudige procedure van de Joodse partner
te laten scheiden. Ook hiertegen hebben de kerken die verenigd waren in het
I.K.O. scherp geprotesteerd, in een brief aan Seyss-Inquart gedateerd 14 oktober
1943:

Meer dan eens hebben de Christelijke Kerken in Nederland zich tot Uwe Excellentie
gewend in aangelegenheden betreffende de Joodse burgers van ons land, die van
oudsher in Nederland gevestigd en in ons volksleven opgenomen waren. Uw Excellentie
heeft gemeend, naar het dringende woord van vermaan van de Kerken niet te moeten
horen.

<118>

In de laatste tijd zijn de meeste van onze tot nu toe nog in zekere vrijheid
levende Joodse medeburgers weggevoerd. Voor deze als ook voor de zeer kleine
groep, die nu nog over is, wordt een dringend beroep gedaan op Uwe Excellentie
om hen niet allen uit Nederland te laten wegvoeren, maar veeleer hun in Nederland
een bevoorrechte behandeling toe te staan.
Verder zijn de Kerken ernstig verontrust in verband met de tekenen die er op
wijzen, dat men van Duitse zijde nu aan het probleem van het zogenaamde gemengde
huwelijk opnieuw bijzondere opmerkzaamheid wijdt, en dat een van de overheid
bewerkte scheiding althans bij een aantal dezer huwelijken in de bedoeling ligt;
deze bedoeling kan, gelijk ook bij de sterilisatie geschiedde, door een
voorgewende vrijwilligheid als meer onschuldig voorgesteld worden.
De Kerken roepen ook nu Uwe Excellentie op 't nadrukkelijkst toe: De weg der
ontbinding van het huwelijk mag niet betreden worden.- De Here Jezus zegt -
en Hij zegt het niet slechts tot Zijn Kerk maar tot heel de wereld, ook tot
Uwe Excellentie - Wat God samengevoegd heeft, scheide de mens niet" (Mattheus 19:6).
De Kerken doen derhalve een zeer dringend beroep op Uwe Excellentie, om deze
kleine, tot nu toe ook reeds voor uitzonderingsbepalingen in aanmerking komende
groepen, nu ook in de in de laatste tijd voor enigen van ben geopende mogelijkheid,
om van bepaalde, voor Joden geldende beperkingen b