ijsgeerige stelsel van
maten (en gewigten).
VERGELIJKENDE TAFEL VAN DE NIEUWE MET DE OUDE IN NEDERLAND IN GEBRUIK
GEWEEST ZIJNDE LENGTEMATEN.
PLAATSEN LENGTE
EN IN NED. _AANMERKINGEN_.
BENAMINGEN. STREPEN.
/roede 3767,4 De rijnlandsche maat was voorheen
|voet 313,9 de meest gebruikelijke.
Rijnl.{duim 26,2 Eene rijnl. roede bevat 12 voeten,
|lijn 2,2 een voet 12 duimen, een
\punt 0,2 duim 12 lijnen, eene lijn 12
punten.
/roede 3680,7 Ook de amsterdamsche maat
|vadem van werd voorheen veel gebruikt,
| 6 voeten 1698,8 vooral bij gebouwen. De amst.
Amst. {voet 283,1 roede bevat 13 voeten, de voet
|duim 25,7 11 duimen en de duim 11 lijnen.
\lijn 2,3
Utrechtsche of Voor het burgerlijk gebruik
Stichtsche roede 3755,9 was deze roede in 14, bij de
landmeters echter in 10 voeten
verdeeld.
Geldersche roede 3807,3 Verdeeld in 15 voeten, de
voet in 10 duimen.
Groningsche roede 4090,8 Verdeeld in 14 voeten, de
voet in 12 duimen.
Koningsroede in In 12 deelen verdeeld.
_Vriesland_ 3912,8
Amsterdamsche el 687,8 Op vele plaatsen en alleen
bij het meten van stoffen in
Haagsche el 694,3 gebruik.
VERDEELING VAN DEN CIRKELTREK.
Alle cirkeltrekken worden verdeeld in 360 gelijke deelen, _graden_
genoemd; iedere graad bevat 60 _minuten_, en elke minuut is 60
_seconden_. Om graden, minuten en seconden te schrijven, zijn bijzondere
teekens in gebruik; 21 graden 30 minuten 12 seconden drukt men met
behulp van dezelve dus uit: 25# 30' 12". Deze verdeeling is zeer oud en
nog vrij algemeen in gebruik. Er bestaat echter eene nieuwe verdeeling,
volgens welke de cirkeltrek 100 graden, de graad 100 minuten en de
minuut 100 seconden heeft. Bij het bezigen van deze verdeeling vervallen
de teekens ' en ", schrijvende men 25 graden 30 minuten 12 seconden
alsdan 25,3012#.
* * * * *
De geographische of duitsche mijl van 15 in eenen graad is = 7407,4 el.
Eene zee-mijl van 20 in eenen graad is = 5555,6 el.
Eene oude fransche mijl van 25 in eene
|