en leidde tot kritiek op ds. Gravemeyer. Had hij wel de bevoegdheid,
persoonlijk de voorlezing van de kanselboodschap af te gelasten? Het vragen naar
iemands bevoegdheid is in Protestantse kerken een goed gebruik.

d. Een synode in vergadering bijeen

Het is wel aardig om, aan de hand van de Acta (notulen), na te gaan hoe de
besluitvorming in een synode plaatsvond. We kiezen daartoe een paar vergaderingen
van de synode van de Gereformeerde Kerken, die gehouden werden in maart 1941.
Op dinsdag 4 maart werd 's morgens, 's middags en 's avonds het rapport van
Deputaten voor de correspondentie met de Hoge Overheid behandeld. Eerst werd
het uitvoerige rapport voorgelezen, de eerste helft door H.H. Kuyper, de tweede
door Donner. Typisch voor de Gereformeerde Kerk-structuur is de opmerking:

Hoewel het uit de aard der zaak volgt en in onze kerken dan ook gewoonte is,
dat deputaten eerst na afloop van hun mandaat op de volgende synode rekenschap
van hun handelingen afleggen, zijn zij echter volkomen bereid, dit reeds thans
te doen, nu de synode haar zittingen nog niet gesloten heeft en wederom te
Utrecht samenkomt, al zal hun rapport uitsluitend handelen over hetgeen door
hen is gedaan ten behoeve der kerken voor zover dit betrekking heeft op de
nieuwe situatie, die na de oorlog is ontstaan.

Verder merken Deputaten langs hun neus weg op, dat "van correspondentie met de
Hoge Overheid in de zin die de Synoden krachtens hare instructies bedoelden,
geen sprake meer kan zijn, daar de correspondentie met Engeland onmogelijk was
geworden." Maar "uit de boezem der kerken zelf kwamen verzoeken om bij de
bezettende macht tussenbeide te komen, in het belang van deze kerken, of van de
ambtsdragers; adviezen te geven, hoe gehandeld behoorde te worden t.o.v.
verordeningen door de bezettende macht uitgevaardigd."

<57>
foto 9. Een vergadering van de synode-Sneek 1939 van de Gereformeerde Kerken.
Op de 1e rij achter de tafel zitten enkele hoogleraren-adviseurs; rechts achter
de tafel staand met baard: H.H. Kuyper. Op de tweede rij de moderamentafel, met
geheel rechts ds. F.C. Meijster.

Er werd gerapporteerd over het Convent van Kerken. Het voorzitterschap ervan
wordt tijdelijk waargenomen door dr. Donner wegens ziekte van prof. Slotemaker
de Bruine.
Deputaten behandelden onder meer kwesties inzake oorlogsschade, Zondagsrust,
de gevangenneming van ambtsdragers der kerk, voorbede voor de Koningin, de
kerkelijke pers, arbeiders naar Duitsla