dirboenus, cyn dyfod yn famaeth:
A chreulawn ei gwasgu mewn cyfyng amgylchiad,
Sy'n gofyn ymgeledd, tynerwch, a chariad;
O ystyr, yn dirion, ei gwylder a'i dagrau;
Tafl ymaith y fflangell, a dryllia'i chadwynau.
Dyngarwch a rhinwedd ymgiliant i wylo,
A chrefydd, o hirbell, saif draw dan och'neidio,--
Gweld gwaedlyd archollion y fflangell gylymog
Yn gwysau plethedig dan ddwyfron y feichiog;
O ystyr, yn dirion, ei gwylder a'i dagrau;
Tafl ymaith y fflangell, a diyllia'i chadwynau.
Mae Llywydd y bydoedd yn gweled ei chlwyfau,
Mae'n clywed ei chwynion, mae'n cyfrif ei dagrau,
Mae'n codi i ddial--clyw'r daran yn rhuo--
Mae'n gwisgo ei gleddyf, mae bron mynd i daro:
O cryned dy galon! ymostwng mewn dychryn,
Tafl ymaith y fflangell, a dryllia y gadwyn.
Y FENYW WENIEITHUS.
Ar wyll y nos, dan dywyll lenni'r hwyr,
Pan guddid gwen yr haul dan orchudd llwyr,
Yn nrws ei thy, yn denawl wenu'n llon,
Mewn esmwyth wisg, a dichell dan ei bron,
Y fenyw deg wenieithus welaf draw,
Yn gwamal droi ei llygaid ar bob llaw,
Nes canfod llanc mwyn hardd-deg, ond heb bwyll
Na deall da i ochel hudawl dwyll.
Gan ddal ei law, hi a'i cusanodd ef,
Ac mewn iaith ystwyth, gyda dengar lef,
Dywedai'n hyf,--"Roedd im' aberthau hedd,
Ond cedwais wyl, a gwnaethum heddyw wledd:
Yr hen adduned ddwys, cywirais hi,
A brysiais heno'n llon i'th gyfarch di:
Fy ngwely drwsiais a cherfiadau gwych,
Ac a sidanaidd lenni teg eu drych;
Mwg-derthais ef ag enaint peraidd iawn,
O aloes, myrr, a sinamon, mae'n llawn.
Tyrd gyda mi,--ni chawn byth gyfle gwell
I garu'n gu,--mae'r gwr yn awr ymhell:
O arian cymerth godaid yn ei law,
Ac ar y dydd amodol adref daw.
Mae dyfroedd cel fel gwin i'r galon brudd,
Cawn hyfryd wledd o beraidd fara cudd."
A'i geiriau teg, ei droi a'i ddenu wnaeth,
Nes cael i'w rhwyd ei galon ffol yn gaeth;
Fel ych yn fud i'r lladdfa aeth yn glau,
Neu fel yr ynfyd cyn i'r cyffion gau:
Heb gofio gwg na llygad craff yr Ior,
Canlynodd hi, gan ddistaw gau y ddor.
Ymysg ei fwyn hoff gu gyfoedion llon,
Lle rhodiai gynt heb ofid dan ei fron,
Nac yn ei dy, ni welwyd mono mwy;
Ei geraint oll, mewn galar gwelid hwy.
Ei dad, mewn dagrau, ro'i ei ben dan gudd,
A'i fam, wrth riddfan, rwygai 'i mynwes brudd.
Wrth wrando llais y fenyw ddengar ddrwg,
Cynhyrfir Ior y nef i wisgo gwg;
Porth uffern yw ei haddurnedig dy,
A'i ffordd i gell oer angau'n arwain sy;
Gweu maglau mae i ddal eneidiau'n gaeth
Yn nyfnder gwae,
|