gyntaf bore
mawr y codi, a deuwn o hyd i'n hen gyfeillion ar darawiad llygad, a
deuant hwythau hefyd o hyd i'w lle eu hun, a chesglir hwy at eu pobl, i
dderbyn yn ol yr hyn a wnaethant yma. Gwyddoch eu bod wedi creulawn
lyncu i fyny yn barod eich 600 pounds chwi. Gwyddoch ein bod ni oll wedi
gweithio yn galed iawn, haf a gaeaf, drwy wynt a gwlaw, ac oerni a gwres,
fore a nawn a hwyr, er eu helw hwy, a'n bod heb ennill rhyngom oll yr un
swllt i ni ein hunain. Yr ydym wedi cyson dalu iddynt bob parch ac ufudd-
dod yn ein gallu, ond tlawd iawn yw yr ad-dal ydym yn gael am ein holl
lafur a'n gofal. Y mae gan Tom Thrift, aradrwr y Plas Hen, 88 pounds o'i
ennill yn awr yn y Savings Bank; ond nid oes gennyf fi, er fy mod dair
blynedd yri hyn na Tom, yr un geiniog wrth gefn yn ei chadw erbyn yr
amser a ddaw. Ond yr ydym ni yn gystal ein cyflwr a Robert Frugal druan.
Y mae ef yn awr newydd golli yr oll ag oedd wedi ennill. Gwyddoch ei fod
ef wedi bod yn fugail craff, ffyddlon, a gofalus, yn y Foelfawr am dros
un mlynedd ar ddeg. Llwyddodd ei feistr i gael ganddo adael ei gyflog y
naill flwyddyn ar ol y llall yn ei law ef. Addawodd y meistr ddeng waith
drosodd y byddai Robert yn sicr o gael llog da am ei arian. Yr oedd rhai
yn ofni braidd er's amryw fisoedd nad oedd ei feistr ddim yn gwneyd yn
dda iawn yn y Foelfawr. Yr oedd yn myned yn fwyfwy shy ar ddyddiau y
talion; ond nid oedd neb o'r cymydogion yn dychmygu fod ei amgylchiadau
mor ddrwg. Yr oedd y steward yn ddyfnach yn secret ei helynt na neb
arall, ac yn awr y mae y bailiaid newydd fod yn y Foelfawr, ac y maent
wedi ysgubo ymaith i'r meistr tir bob peth oedd gan y tenant,--y stoc,
a'r offer, a'r dodrefn, a'r yd, a'r gwair, a'r cig, a'r caws, a'r cyfan
oll. Nid oes yno ddim gwerth ceiniog wedi ei adael i Robert Frugal druan
ar ol holl ludded a holl ofal ei fugeiliaeth. Y mae Lord Quicksilver, y
meistr tir, yn mynnu ac yn cael y ffyrling eithaf o'i rent arswydus ef;
ond nid yw Robert, wedi ei holl lafur am un mlynedd ar ddeg i gynorthwyo
y tenant i gasglu y rhent uchel hynny i'r lord, yn cael yr un ddimai o'i
gyflog. Ac y mae y gof hefyd ag oedd wedi gweithio am ddwy flynedd i'r
Foelfawr yn methu cael dim am ei waith na'i haiarn; a dywedir yn hyf ac
yn uchel drwy yr holl ardal fod baili uchaf Lord Quicksilver wedi prynnu
deg o ychen mwyaf y Foelfawr am hanner eu gwerth, am fod y cymydogion yn
ofni cynnyg yn ei erbyn, ac am fod y rhybudd am yr ocsiwn mor fyrr, ac