wyddogol
diddarfod. Yr wyf yn bwriadu edrych i mewn dipyn manylach rhagllaw i
amgylchiadau fy etifeddiaeth, ac i gyfleusderau a chysuron y rhai sydd yn
byw ac yn llafurio danaf. Y mae rhyw ddyledswyddau yn perthyn i bob
meddiannau. Y mae rhyw rwymedigaethau yn nglyn a phob eiddo; ac yn wir
yr wyf fi am wneuthur mwy o hyn allan tuag at gynorthwyo fy nhenantiaid
ymdrechgar. Yr wyf yn ofni yn fawr; ac yn wir, yr wyf yn gorfod hollol
gredu ein bod ni, arglwyddi tiroedd, wedi bod yn llawer rhy esgeulus o
ddyledswyddau blaenaf cylchoedd pwysig ein sefyllfa gymdeithasol; a bod
hynny wedi bod yn golled fawr i ni ein hunain, yn gystal ag i eraill. Y
mae arglwyddi y gweithiau haearn yn gwybod maint a nerth a thraul eu
ffwrneisiau. Y mae arglwyddi y mwnau yn gwybod hanes traul a chynnyrch
eu cloddfeydd. Y mae y manufacturers yn dyfal ymgais o hyd am
berffeithio eu peiriannau. Y mae y masnachwr yn astudio yn barhaus y
dulliau goreu i drefnu cistau a shelffydd a byrddau gwerthu ei fasnachdy.
Y mae y marsiandwr yn gwybod yn dda am dunelliad ei longau:--ond nid ydym
ni, y meistri tiroedd, wedi rhoddi bron ddim o'n meddwl erioed ar
gyfansoddiad gwrtaith, nac ar drefniad lleoedd tomennau, nac ydlanau, na
chyfansoddiad cutiau, nac ysguboriau, nallaethdai, na ffyrnau, na ffyrdd,
na ffosydd, na gwrychoedd, na buarthau, na nemawr o ddim o gyfleusderau
ein ffarmdai; ac y mae yr esgeulusdra cywilyddus yma wedi bod yn achos o
golledion trymion i ni ein hunain, ac i'n tenantiaid. Ond yn wir, yr wyf
fi o hyn allan yn bwriadu talu mwy o sylw i'r pethau hyn."

"Wel, yn wir, my lord, y mae yn dda iawn genyf fi eich clywed chwi yn
dywedyd hynny, oblegid yr wyf yn gwybod y bydd eich sylw a'ch cyngor a'ch
cefnogiad chwi yn sicr o fod o les anrhaethol i'ch tenantiaid a'u
teuluoedd, ac yn elw mawr hefyd i'ch etifeddiaeth yn ei holl
gysylltiadau. Bum i yn meddwl lawer gwaith, my lord, pe buasai
perchenogion etifeddiaethau llydain fel eich un chwi, ac un Marshall
Victor, ac un Countess Southland, ac un Duke Northland, yn cyduno i dalu
i ddarlithydd dawnus, dysgedig, profiadol, am esbonio i'r tenantiaid
wahanol ganghennau amaethyddiaeth, y buasai hynny yn ateb dibenion
gwerthfawr, ond cynnal y cyfarfodydd mewn lleoedd cyfleus, ac ar adegau
priodol. Ond dylai y darlithydd fod yn ddyn ymarferol yn gystal ag yn
ddyn dysgedig; a dylai fod ganddo ddigon o dymer dda, ac o amynedd gwr
boneddig, i gymeryd ei holi a'i groesholi gan yr hen Ffarmwr Grey, a'