The Project Gutenberg eBook, Gwaith Samuel Roberts, by Samuel Roberts,
Edited by Owen M. Edwards

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.net

Title: Gwaith Samuel Roberts

Author: Samuel Roberts

Release Date: December 14, 2004 [eBook #14354]

Language: Welsh

Character set encoding: ISO-646-US (US-ASCII)

***START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK GWAITH SAMUEL ROBERTS***

Transcribed from the 1906 Ab Owen edition by David Price, email
ccx074@coventry.ac.uk

GWAITH SAMUEL ROBERTS. (S. R.)

Rhagymadrodd.

Ganwyd Samuel Roberts yn Llanbrynmair, Mawrth 6, 1800. Bu farw yng
Nghonwy, Medi 24, 1885; ac ym mynwent gyhoeddus Conwy y rhoddwyd ef i
huno.

O'r Diwygiad y cododd teulu galluog S. R. Yr oedd ei dad, John Roberts,
er 1798 yn olynydd i Richard Tibbot a Lewis Rees fel gweinidog Hen Gapel
Llanbrynmair. Dyma enwau aelodau mwyaf adnabyddus y teulu,--

John Roberts - Mary Brees y Coed.
(1767-1834) |
|
+--------+------------+--------+-------------+
Maria Samuel Anna John Richard
(1797) (S.R.) (1801) (J.R.) (Gruffydd Rhisiart)
| (1800-1885) (1804-1884) (1810-1883)
|
Gohebydd
- 1877.

Symudodd John Roberts a'i deulu, tua 1806, o Dy'r Capel i ffermdy y Diosg
dros yr afon ar gyfer. "Tyddyn bychan gwlyb, oer, creigiog, anial, yng
nghefn haul, ar ochr ogleddol llechwedd serth" oedd y Diosg; ac efe yw
Cilhaul.

Daeth S. R. yn gynorthwywr i'w dad fel gweinidog yn 1827; dilynodd ef fel
tenant y Diosg yn 1834. Cyn 1856, yr oedd y brodyr wedi penderfynu
gadael Llanbrynmair,--aeth J. R. yn weinidog i Ruthyn, a hwyliodd S. R. a
Gruffydd Rhisiart i'r America.

Cychwynodd S. R. o Lerpwl Mai 6, 1857; cyrhaeddodd yno 'n ol Awst 30,
1867. Yr oedd wedi ei siomi yn y gorllewin ac wedi troi ei gefn ar dy ei
alltudiaeth,--Bryn y Ffynnon, Scott Co., East Tennessee. Cafodd ei
dwyllo gan y rhai oedd yn gwerthu tir; darlunnir hwy ym Martin Chuzzlewit
Dickens. Nid oedd wedi sylweddoli, hwyrach, mor erwin yw'r ymdrech mewn
gwlad anial. A daeth y Rhyfel Cartrefol i andwyo ei amgylchiadau.
Teimlai fod y ddwy ochr i'w bei