sydd i ni wneyd?" ebe John. "Nid oes dim i ni ei wneyd ond MYNED I
AMERICA. Nid ydyw yn awr ddim hanner mor dreulfawr, na hanner mor
dywyll, na hanner mor beryglus, i fyned yno ag ydoedd pan aeth fy nau
ewythr, a'm dwy fodryb, yno ddeugain mlynedd yn ol; a gwyddoch yn dda fel
y maent hwy a'u plant wedi llwyddo. Gallwn gyhoeddi ocsiwn yn ddioed; ac
ar ol talu i bawb bob ffryling o'u gofyn, bydd gennym dros ddwy ran o
dair o'r cynnyrch tuag at ddechreu byw o newydd yn nyffryn bras y
Missouri. Trwy drugeredd, ni raid i ni ddim eto gladael i'r ocsiwn ar
ein pethau fod dan fawd y bailiaid. Cawn werthu pan y mynnom, ac fel y
mynnom. Codwch eich calon, fy anwyl dad a mam; y mae grennych chwech o
blant cryfion fyddant yn ffyddlon i chwi hyd angeu. Yr ydym oll gyda
chwi yn awr, ac yn gwbl ryddion i ddyfod gyda chwi i America. Yr ydym yn
nyddiau goreu ein nerth, wedi ein hyfforddi i lafurio. Y mae pob golwg a
gobaith y gallwn wneyd yn dda yn America. Codwch eich calonnau, cawn
drigo yno eto yn llawen ac yn ddiogel bob un dan ei olewydden a'i
ffigysbren ei hun; ac ni chaiff yr un o honoch chwi ddioddef dim eisieu
tra y bydd dim modd gennym ni i'ch cynorthwyo."
"Ond," ebe y fam, a'i llygaid yn llawn, "a wyt ti ddim yn meddwl, John, y
medrem ni gael ffarm oddeutu yma, dan ryw arglwydd tir arall, yn hen wlad
anwyl ein genedigaeth?"
"Nac ellir yn wir, fy anwyl fam; y mae bron yn amhosibl cael cynnyg ar
ffarm o unrhyw werth, dan unrhyw feistr tir ag sy'n deall y ffordd i
gefnogi ei denantiaid. Nid llawer o'r arglwyddi tir hynny sydd i'w cael
yn ein gwlad ni yn awr; ac am y lleill oll, nid oes dim llawer o ddewis
rhyngddynt. Ni waeth ganddynt yn y byd pwy a wasgant, na pha faint a
wasgant ar y sawl a gant dan eu hawdurdod, am y cant hwy y geiniog uchaf
rywfodd. Y mae llaweroedd o honynt, drwy eu dylni, a'u gwastraff, a'u
gorthrymder, wedi bron andwyo eu hetifeddiaethau, ac wedi rhedeg i ddyled
dros eu pennau; ac y maent, er gwasgu a chribddeilio, bron yn methu cael
dau pen y llinyn yn nghyd. Y mae eraill o honynt yn ddigon cyfoethog;
ond nid oes ganddynt na chalon na challineb i ddim ond i wasgu a gor
thrymu. Dyna yr hen Lady V. o Garth Tafwys. Y mae yn graig o arian, ond
y mae yn ddraig o greulondeb tuag at ei thenantiaid. Bu ganddi yn fy
nghof i saith o denantiaid ar y ffarm fwyaf sydd ganddi; a darfu iddi
bron andwyo eu teuluoedd. A gwyddoch fod amryw o ffermydd goreu y
General Malden yn awr ar ei law. Bu amryw
|