redeg
gyda milgwn a by theuaid y Squire bob tro y byddent yn dyfod y ffordd
hynny. Ac ychwanegai Peggy fod y Squire wedi addaw troi i mewn i'r
festri cyn ei diwedd i ddweyd gair drosom, a bod ei ddull a'i lais cry
fyn sicr o fynnu gwrandawiad: ac awgrymai Peggy ymhellach i'r Squire, pan
unwaith mewn diod, edrych yn bur fant-lon ar lygaid gleision Nansi ei
merch, ac iddo sylwi ei bod yn tyfu yn lodes fawr lan gref dal dew
brydferth, ac y gwnai ef rywdro rywbeth i Nansi. Yr oedd wyneb Peggy yn
gloewi ac yn llonni pan y siaradai fel hyn am y Squire ac am Nansi, ac am
gael myned i lyfr y plwyf; ond gan ei bod yn eglur fod cwpwrdd Peggy y
noson honno yn wag, dymunodd John Careful ar ei ferch hynaf roddi iddi
gardod o flawd ceirch, digon i wneuthur swper da o uwd i'r teulu anghenus
y noson honno. A dyna oedd pumed wobr Ffarmwr Careful am wella ei
feusydd.

Yn lled hwyr y noson honno, ar ol oriau gweithio, galwodd Billy Active
gyda Mr. Careful, a chyda gwedd drist isel, dywedodd wrtho ei fod allan o
waith; fod ei hen feistr gofalus Fychan Graff o'r Ffarm Fawr wedi hollol
wneyd ei feddwl i beidio cynnyg byth mwy am ddim "gwelliantau" er elw i
bobl eraill. Yr oedd ef unwaith wedi meddwl a son llawer am sychu Dol y
Brwyn, a chlirio y Wern Ddu, ac unioni gwrych y Ddol Gam, a rhannu y
Ffridd Hir yn ddwy, a gwneyd ffordd newydd sych galed dda ar draws yr
holl ffarm. Ond y mae wedi bod yn ystyried ac yn cyfrif y tal a gawsoch
chwi am eich holl welliantau, ac y mae wedi dysgu oddiwrth y cam a'r
golled a gawsoch chwi y wers bwysig o beidio meddwl am ddim gwelliantau
byth mwy. Y mae wedi cael argyhoeddiad trwyadl mai y ffordd oreu o lawer
iddo ef ydyw gwneyd mor ychydig ag y medro, a gwneyd yr ychydig hynny yn
y ffordd rataf ag y medro, fel yr hen ffarmwr distaw llonydd hirben Owen
Dwl o'r Ffridd Groes. Ni wariodd Owen yr un chwecheiniog am na
gwelliantau nac adgyweiriadau er's dros bymtheg mlynedd ar hugain; a'i
ffarm ef y dydd heddyw ydyw y rataf yn yr holl gymydogaeth, ac wrth weled
pethau fel hyn, y mae fy hen feistr Fychan Graff yn penderfynu gwario o
hyn allan cyn lleied ag y medro ar y ffarm; ac y mae newydd fy ngollwng
i, a'r dynion eraill oedd ganddo yn gweithio wrth y dydd, i'n ffordd;--ond
yr oedd ei wyneb yn wyn, a'i lygad yn llawn, a'i wefus yn crynu, wrth ein
gollwng ymaith. Y mae wedi addaw talu i ni gyflogau y chwarter diweddaf
yn mhen pymthegnos; ac yr wyf yn deall fod amryw eraill o ffarmwyr yr
ardaloedd hyn y