eum qui nobis ignovit, laudamus. Quid ergo
haeretice dimittis caussam, et is ad hominem? Quid enim ego sum? Quid
sum? Numquid Catholica ego sum? Numquid hereditas Christi diffusa per
gentes ego sum? Sufficit mihi ut in ea sim. Vituperas mala mea
praeterita, quid magnum facis? Severior sum ego in mala mea quam tu:
quod tu vituperasti, ego damnavi. Utinam velles imitari, ut et error
tuus fieret aliquando praeteritus. Ista sunt mala praeterita, quae
noverunt, maxime in ista civitate. Hic enim male viximus, quod ego
confiteor: et quantum gaudeo de gratia Dei, tantum de meis praeteritis
quid dicam--Doleo? Dolorem, si adhuc essem. Sed quid dicam? Gaudeo? Nec
hoc possum dicere: utinam enim numquam fuissem. Quidquid tamen fui, in
nomine Christi praeteritum est. Quod autem modo reprehendunt, non
norunt. Sunt quae adhuc in me reprehendant: sed tamen multum est ad
illos ut haec noverint. Multa enim ago in cogitationibus meis, pugnans
adversus malas suggestiones meas, et habens conflictationem diuturnam,
et prope continuam cum tentationibus inimici subvertere me volentis.
Gemo ad Deum in infirmitate mea; et novit quid parturit cor meum, ille
qui novit partum meum. "Mihi autem minimum est, ut a vobis dijudicer,
aut ab humano die," ait Apostolus; "sed neque ego meipsum judico."
Melius enim me ego novi quam illi, sed melius Deus quam ego. Non ergo
vobis insultent de nobis, non, faciat Christus. Dicunt enim, Et qui
sunt? et unde sunt? malos hic illos novimus, ubi baptizati sunt? Si nos
bene noverunt, sciunt quia et navigavimus aliquando; sciunt quia et
peregrinati sumus; sciunt quia alii ivimus, et alii redivimus. Non hic
baptizati sumus; sed ubi baptizati sumus, Ecclesia est nota universo
orbi terrarum. Et multi fratres nostri sunt, qui et norunt quia
baptizati sumus, et nobiscum baptizati sunt. Facile est ergo hoc nosse,
si quis fratrum est inde sollicitus.

* * * * *

{205}

LIBER UNDECIMUS.

Quae ex instituto dicenda occurrebant, quo tandem modo ad Officia
Divina exequenda fuerit perductus, silentio praeterit, Deum ex eo
laudaturus, quod Scripturae suae interiora sensim ei aperuerit. Moysen
non nisi in Christo intelligendum esse fatetur, ne exordium quidem
libri Geneseos, _In principio fecit Deus coelum et terram._ De his
disserens, occurrit obtrectantibus, "quid fac