en; dat zijn de rampen, die deze onweerstaanbare
natuurverschijnselen na zich sleepen en waarvan de cycloon van 1864
een der noodlottigste voorbeelden opleverde.

Men weet dat het klimaat van Indie drie seizoenen bezit: het
regenseizoen, het koude en het heete jaargetijde. Dit laatste is
het kortste, maar ook het moeielijkst te verdragen. Maart, April en
Mei zijn bijzonder ongunstige maanden. Onder allen is Mei de heetste
maand. Door in dezen tijd gedurende zekere uren van den dag de zon
te trotseeren, waagt men zijn leven,--althans de Europeanen. Het
is inderdaad niet zeldzaam dat de thermometer, zelfs in de schaduw,
tot honderd zes graden Fahrenheit (ongeveer 41 deg. C) rijst.

"De menschen," zegt de Valbezen, "blazen dan als droezige paarden
en gedurende den oorlog tegen de rebellen, moesten officieren en
soldaten hun toevlucht tot stortbaden op het hoofd nemen ten einde
congestie te voorkomen."

Nochtans hadden we, dank zij den snellen gang van het Stoomhuis,
de door het zwaaien der punka in voortdurende beweging verkeerende
lucht, den vochtigen dampkring, die door de telkens besproeide
lichtschermen van rietgras circuleerde, niet al te veel van de warmte
te lijden. Daarenboven was het regenseizoen, dat van de maand Juni tot
de maand October duurt, niet ver meer verwijderd en het was te vreezen,
dat het onaangenamer zou zijn dan het heete jaargetijde. Doch, alles
wel beschouwd, hadden we in de omstandigheden waaronder onze reis
zich voordeed, niets ernstigs te vreezen.

Tegen een uur 's namiddags, kwamen we na een heerlijk niet al te snel
ritje te Chandernagor aan.

Ik had dit hoekje land,--het eenige in het presidentschap Bengalen,
dat nog aan Frankrijk behoort, reeds vroeger bezocht. Deze stad,
waar nog altijd de driekleur woei en die het recht niet heeft
meer dan vijftien soldaten voor hare bewaking te houden, deze oude
mededingster van Calcutta gedurende de worsteling in de XVIIIe eeuw,
is tegenwoordig zeer van hare grootheid vervallen, zonder nijverheid,
zonder handel, de bazars verlaten, haar fort ledig. Misschien ware
Chandernagor er een weinig boven opgekomen, zoo de spoorweg van
Allahabad de stad doorkruist of althans langs hare muren geloopen
had; doch bij al de moeilijkheden door het Fransche gouvernement
de Engelsche compagnie in den weg gelegd, heeft deze den weg een
schuinsche richting moeten geven, teneinde ons grondgebied om te gaan
en daardoor heeft Chandernagor de eenige gelegenheid verloren