jke reuzendieren.
[26] : De verklaring van deze door Van Lennep duister genoemde regels
door dr. Cramer lijkt aannemelijk: had Apollion zijn last gekweten en
was hij dus vrij geweest, hij zou op aarde zijn gebleven.
[27] _geestig_: (Wdbk.) "begaafd", "talentvol".
[28] Over de dubbele natuur der Menschen, den vrijen wil enz. zie "Adam
in Ballingschap."
[29] _Zijn ribbe_, waaruit Eva immers geschapen was, klinkt hier vreemd
in Belzebub's mond, die niet op de hoogte is van de Paradijshistorie.
[30] _gespan_: Wat _samen_ in een gareel gespannen is. Thans nog:
"span".
[31] _Dit eischt Natuurs penseel_. Hier spreekt Vondel (en niet
Apollion, zeker!), wien alle poezie "levende schilderij" was.
[32] _wiens_: welker.
[33] _dier_: schepsel.
[34] : deze schildering van Eva, in de "gouden nis van stralen", van
haar hoofd afhangend, doet denken aan de fraaie kleine schilderij van
Rubbens, in 't Mauritshuis. Of Vondel die kende?
[35] Apollion's schildering van de toekomstige grootheid der menschen
versterkt de onrust in Belzebub. En nu komt Gabriels mededeeling omtrent
Gods bedoeling: om eenmaal den "Zoon des menschen" naast zich ten troon
te verheffen, zoowel als het gebod aan d'Engelen om zich ten dienst der
Menschheid te stellen--heel dramatisch--die onrust tot wrevel aansporen
die evenwel in dit bedrijf nog onderdrukt blijft. Zie V.'s _Dramatiek_
pag. 112.
[36] : _van eeuwigheid_, d.w.z. de menschverheffing is een raadsbesluit
van d'Almacht, reeds lang geleden, van den aanvang af, genomen.
[37] : De orde der Genade, die Gods menschwording en dus 's menschen
verheffing meebrengt, verduistert de orde der natuur, waarin wij,
Engelen, grooter en schooner zijn.
[38] Dit vers is merkwaardig om de verwaarloozing der caesuur, de in
alexendrijnen gebruikelijke rust na den derden voet of zesde
lettergreep; de eerste syllabe van "onherroepelijk" wordt daardoor op
bijzondere wijze beklemtoond.
[39] _stemt_: bestemt, bepaalt, vaststelt.
[40] _passen_, (evenals te voren): zorgen.
[41] In dit vers weer verwaarloozing der caesuur echter met minder
effect dan in noot 38.
[42] Over die verdeeling der Engelen zie _Voorwoord_.
[43] _moet duiken_: moet buigen.
[44] De rol van Wachtengelen, beschermengelen van elk persoon in 't
bizonder, is een Hebreeuwsch-Christelijke voorstelling.
[45] _Gehoorzaamt Lucifer_. Een heel gelukkige gedachte van Vondel om
ons den straks afvallige hier door Gabriel te doen no
|