quo obscurato et
oppresso quod tandem verum sibi videbuntur attingere? Quid autem tam
absurde dici potest quam cum ita locuntur: 'Est hoc quidem illius rei
signum aut argumentum et ea re id sequor, sed fieri potest ut id, quod
significatur, aut falsum sit aut nihil sit omnino.' Sed de perceptione
hactenus. Si quis enim ea, quae dicta sunt, labefactare volet, facile etiam
absentibus nobis veritas se ipsa defendet.
XII. 37. His satis cognitis, quae iam explicata sunt, nunc de adsensione
atque approbatione, quam Graeci [Greek: synkatathesin] vocant, pauca
dicemus, non quo non latus locus sit, sed paulo ante iacta sunt fundamenta.
Nam cum vim, quae esset in sensibus, explicabamus, simul illud aperiebatur,
comprehendi multa et percipi sensibus, quod fieri sine adsensione non
potest. Deinde cum inter inanimum et animal hoc maxime intersit, quod
animal agit aliquid--nihil enim agens ne cogitari quidem potest quale
sit--, aut ei sensus adimendus est aut ea, quae est in nostra potestate
sita, reddenda adsensio. 38. At vero animus quodam modo eripitur iis, quos
neque sentire neque adsentiri volunt. Ut enim necesse est lancem in libra
ponderibus impositis deprimi, sic animum perspicuis cedere. Nam quo modo
non potest animal ullum non appetere id, quod accommodatum ad naturam
appareat--Graeci id [Greek: oikeion] appellant--, sic non potest obiectam
rem perspicuam non approbare. Quamquam, si illa, de quibus disputatum est,
vera sunt, nihil attinet de adsensione omnino loqui. Qui enim quid
percipit, adsentitur statim. Sed haec etiam secuntur, nec memoriam sine
adsensione posse constare nec notitias rerum nec artis, idque, quod maximum
est, ut sit aliquid in nostra potestate, in eo, qui rei nulli adsentietur,
non erit. 39. Ubi igitur virtus, si nihil situm est in ipsis nobis? Maxime
autem absurdum vitia in ipsorum esse potestate neque peccare quemquam nisi
adsensione: hoc idem in virtute non esse, cuius omnis constantia et
firmitas ex iis rebus constat, quibus adsensa est et quas approbavit,
omninoque ante videri aliquid quam agamus necesse est, eique, quod visum
sit, adsentiatur. Qua re qui aut visum aut adsensum tollit, is omnem
actionem tollit e vita.
XIII. 40. Nunc ea videamus, quae contra ab his disputari solent. Sed prius
potestis totius eorum rationis quasi fundamenta cognoscere. Componunt
igitur primum artem quandam de iis, quae visa dicimus, eorumque et vim et
genera definiunt, in his, quale sit id, quod percipi et comprehe
|