et--sic enim voltis--, tantam vim natricum
viperarumque fecerit? cur mortifera tam multa _ac_ perniciosa terra marique
disperserit? Negatis haec tam polite tamque subtiliter effici potuisse sine
divina aliqua sollertia. Cuius quidem vos maiestatem deducitis usque ad
apium formicarumque perfectionem, ut etiam inter deos Myrmecides aliquis
minutorum opusculorum fabricator fuisse videatur. 121. Negas sine deo posse
quicquam. Ecce tibi e transverso Lampsacenus Strato, qui det isti deo
immunitatem magni quidem muneris: sed cum sacerdotes deorum vacationem
habeant, quanto est aequius habere ipsos deos! Negat opera deorum se uti ad
fabricandum mundum. Quaecumque sint, docet omnia effecta esse natura, nec,
ut ille, qui asperis et levibus et hamatis uncinatisque corporibus concreta
haec esse dicat interiecto inani. Somnia censet haec esse Democriti non
docentis, sed optantis. Ipse autem singulas mundi partis persequens,
quidquid aut sit aut fiat, naturalibus fieri aut factum esse docet
ponderibus et motibus. Ne ille et deum opere magno liberat et me timore.
Quis enim potest, cum existimet curari se a deo, non et dies et noctes
divinum numen horrere et, si quid adversi acciderit--quod cui non
accidit?--extimescere ne id iure evenerit? Nec Stratoni tamen adsentior,
nec vero tibi. Modo hoc, modo illud probabilius videtur.

XXXIX. 122. Latent ista omnia, Luculle, crassis occultata et circumfusa
tenebris, ut nulla acies humani ingeni tanta sit, quae penetrare in caelum,
terram intrare possit: corpora nostra non novimus: qui sint situs partium,
quam vim quaeque pars habeat ignoramus. Itaque medici ipsi, quorum
intererat ea nosse, aperuerunt, ut viderentur. Nec eo tamen aiunt empirici
notiora esse illa, quia possit fieri ut patefacta et detecta mutentur. Sed
ecquid nos eodem modo rerum naturas persecare, aperire, dividere possumus,
ut videamus terra penitusne defixa sit et quasi radicibus suis haereat an
media pendeat? 123. Habitari ait Xenophanes in luna eamque esse terram
multarum urbium et montium. Portenta videntur, sed tamen neque ille, qui
dixit, iurare posset, ita se rem habere, neque ego non ita. Vos etiam
dicitis esse e regione nobis, e contraria parte terrae, qui adversis
vestigiis stent contra nostra vestigia, quos [Greek: antipodas] vocatis:
cur mihi magis suscensetis, qui ista non aspernor, quam iis, qui, cum
audiunt, desipere vos arbitrantur? Hicetas Syracusius, ut ait Theophrastus,
caelum, solem, lunam, stellas, supera den