um gaudeam, si simile veri quid invenerim? Sed, ut hoc
pulcherrimum esse iudico, vera videre, sic pro veris probare falsa
turpissimum est. Nec tamen ego is sum, qui nihil umquam falsi approbem, qui
numquam adsentiar, qui nihil opiner, sed quaerimus de sapiente. Ego vero
ipse et magnus quidem sum opinator--non enim sum sapiens--et meas
cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram,
'Qua fidunt duce nocturna Phoenices in alto,'
ut ait Aratus, eoque directius gubernant, quod eam tenent,
'Quae cursu interiore, brevi convertitur orbe,'
sed Helicen et clarissimos Septemtriones, id est, rationes has latiore
specie, non ad tenue elimatas. Eo fit ut errem et vager latius. Sed non de
me, ut dixi, sed de sapiente quaeritur. Visa enim ista cum acriter mentem
sensumve pepulerunt, accipio iisque interdum etiam adsentior, nec percipio
tamen; nihil enim arbitror posse percipi. Non sum sapiens; itaque visis
cedo nec possum resistere. Sapientis autem hanc censet Arcesilas vim esse
maximam, Zenoni adsentiens, cavere ne capiatur, ne fallatur videre. Nihil
est enim ab ea cogitatione, quam habemus de gravitate sapientis, errore,
levitate, temeritate diiunctius. Quid igitur loquar de firmitate sapientis?
quem quidem nihil opinari tu quoque, Luculle, concedis. Quod quoniam a te
probatur--ut praepostere tecum agam, mox referam me ad ordinem--haec primum
conclusio quam habeat vim considera.
XXI. 67. Si ulli rei sapiens adsentietur umquam, aliquando etiam
opinabitur: numquam autem opinabitur: nulli igitur rei adsentietur. Hanc
conclusionem Arcesilas probabat: confirmabat enim et primum et secundum.
Carneades non numquam secundum illud dabat: adsentiri aliquando. Ita
sequebatur etiam opinari, quod tu non vis et recte, ut mihi videris. Sed
illud primum, sapientem, si adsensurus esset, etiam opinaturum, falsum esse
et Stoici dicunt et eorum adstipulator Antiochus: posse enim eum falsa a
veris et quae non possint percipi ab iis, quae possint, distinguere. 68.
Nobis autem primum, etiam si quid percipi possit, tamen ipsa consuetudo
adsentiendi periculosa esse videtur et lubrica. Quam ob rem cum tam
vitiosum esse constet adsentiri quicquam aut falsum aut incognitum,
sustinenda est potius omnis adsensio, ne praecipitet, si temere
processerit. Ita enim finitima sunt falsa veris, eaque, quae percipi non
possunt, _iis quae possunt_--si modo ea sunt quaedam: iam enim videbimus--,
ut tam in praecipitem locum non debeat se sapiens commit
|