k vol is. Hij noteert wie
geld heeft neergelegd en rekent bij zich zelf na. Als er niets aan
ontbreekt knikt hij met zijn hoofd dat 't goed is.--WILLEM: En als er
eens iets te veel is?--BERTHOLF: Misschien zou hij 't dan wel
teruggeven. En dat gebeurt dan ook wel eens.--WILLEM: En maakt niemand
een aanmerking over te hooge rekening?--BERTHOLF: Niemand die verstandig
is. Want dan zou hij dadelijk te hooren krijgen: "Wat ben jij voor een
mensch? Je zult niets meer betalen dan iemand anders!"--WILLEM: Die
menschen zijn nog al vrij in hun optreden.--BERTHOLF: En als nu iemand,
vermoeid van de reis, spoedig na den maaltijd zijn bed wil opzoeken, dan
zegt men hem om maar te wachten tot ook de anderen gaan slapen.--WILLEM:
Dat is dunkt mij, zoowat de Staat van Plato.--BERTHOLF: Dan wordt aan
ieder zijn nestje getoond, en dat is in den waren zin des woords ook
niets dan een ligplaats. Er zijn alleen maar bedden en verder is er
niets wat je kunt gebruiken of wat je kunt stelen.--WILLEM: En hoe staat
't met de reinheid?--BERTHOLF: Nu, al net als bij 't maal. De lakens
zijn voor een maand of zes misschien wel eens gewasschen.--WILLEM: En
hoe gaat 't intusschen met de paarden?--BERTHOLF: Ze worden naar
denzelfden trant behandeld als de menschen.--WILLEM: Maar ondervindt men
nu overal een dergelijke behandeling?--BERTHOLF: 't Mag hier eens wat
schappelijker zijn dan ik verteld heb, daar nog wat minder, maar over
het algemeen is 't toch zoowat hetzelfde.--WILLEM: Als ik je nu eens
ging vertellen hoe gasten behandeld worden in dat deel van Italie dat ze
Lombardije noemen en verder in Spanje, in Engeland, in Wales? Want de
Engelschen hebben deels de gewoonten der Franschen, deels der
Duitschers, daar ze immers uit een mengsel van die beide volkeren
gevormd zijn. De bewoners van Wales zeggen dat ze Engelsche inboorlingen
zijn.--BERTHOLF: Vertel me dat alsjeblieft maar eens. Want ik heb daar
nooit mogen reizen.--WILLEM: Ja, maar op 't oogenblik heb ik geen tijd.
De schipper heeft me gezegd dat ik om drie uur aan boord moest wezen als
ik niet achtergelaten wilde worden en hij heeft mijn bagage. Bij een
andere gelegenheid zullen we samen wel eens kunnen praten zoolang we
willen.

NOTEN:

[1] Erasmus bedoelt de syphilis die toen haar intrede in Europa had
gedaan en o.a. ook door den invloed der publieke badstoven,
onrustbarende uitbreiding had gekregen, zoodat de badgelegenheden dan
ook weldra, als erkende brandpunten der besmetting, op