ari satis digne
philosophia poterit cui qui pareat omne tempus aetatis sine molestia possit
degere. 3 Sed de ceteris et diximus multa et saepe dicemus: hunc librum ad
te de senectute misimus. Omnem autem sermonem tribuimus non Tithono, ut
Aristo Cius, parum enim esset auctoritatis in fabula, sed M. Catoni seni,
quo maiorem auctoritatem haberet oratio: apud quem Laelium et Scipionem
facimus admirantis, quod is tam facile senectutem ferat, eisque eum
respondentem, qui si eruditius videbitur disputare quam consuevit ipse in
suis libris, attribuito litteris Graecis, quarum constat eum perstudiosum
fuisse in senectute. Sed quid opus est plura? Iam enim ipsius Catonis sermo
explicabit nostram omnem de senectute sententiam.

II. 4 SCIPIO. Saepe numero admirari soleo cum hoc C. Laelio cum ceterarum
rerum tuam excellentem, M. Cato, perfectamque sapientiam, tum vel maxime
quod numquam tibi senectutem gravem esse senserim, quae plerisque senibus
sic odiosa est, ut onus se Aetna gravius dicant sustinere.

CATO. Rem haud sane, Scipio et Laeli, difficilem admirari videmini. Quibus
enim nihil est in ipsis opis ad bene beateque vivendum, eis omnis aetas
gravis est: qui autem omnia bona a se ipsi petunt, eis nihil potest malum
videri quod naturae necessitas afferat. Quo in genere est in primis
senectus, quam ut adipiscantur omnes optant, eandem accusant adeptam: tanta
est stultitiae inconstantia atque perversitas. Obrepere aiunt eam citius
quam putassent. Primum quis coegit eos falsura putare? Qui enim citius
adulescentiae senectus quam pueritiae adulescentia obrepit? Deinde qui
minus gravis esset eis senectus, si octingentesimum annum agerent, quam si
octogesimum? Praeterita enim aetas quamvis longa, cum effluxisset, nulla
consolatione permulcere posset stultam senectutem. 5 Quocirca si sapientiam
meam admirari soletis, quae utinam digna esset opinione vestra nostroque
cognomine, in hoc sumus sapientes, quod naturam optimam ducem tamquam deum
sequimur eique paremus: a qua non veri simile est, cum ceterae partes
aetatis bene descriptae sint, extremum actum tamquam ab inerti poeta esse
neglectum. Sed tamen necesse fuit esse aliquid extremum et, tamquam in
arborum bacis terraeque fructibus, maturitate tempestiva quasi vietum et
caducum, quod ferundum est molliter sapienti. Quid est enim aliud Gigantum
modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?

6 LAELIUS. Atqui, Cato, gratissimum nobis, ut etiam pro Scipione pollicear,
feceris, si, quo