ijd, na duizenden jaren,
hun gebeente teruggevonden, alsmede allerlei wapenen en gereedschap van
vuursteen, als pijl- en lanspunten, bijlen, beitels en messen, zelfs
voorwerpen tot opschik, vervaardigd uit tanden van dieren, en dit alles
vermengd met scherven van gebakken aardewerk en de beenderen van den
holenbeer, het rendier en de hyena, van den mammoeth en andere dieren uit
de poolstreken afkomstig, maar welke gedurende den ijstijd onzen bodem
bewoonden.

[Figuur: Mammoeth (Elephas Primigenius) gevonden te Lier in 1860 (L.
4,50 m., H. 3,25 m.)]

Hoe lang de vorming van deze diluviale gronden met hun geplooide
opeengestapelde lagen voortduurde, valt niet te berekenen. Daarna
ontstonden de moderne formaties, de gronden van het _alluvium_[9] die nog
altijd gevormd werden, doch van het diluvium niet altijd te onderscheiden
zijn. Het begin van dit tijdperk is al vele duizenden jaren van ons
verwijderd. De toen op onzen bodem levende volken zijn zonder twijfel
getuige geweest van die geweldige omkeeringen, mogelijk gevolgd van een
hevigen strijd om bewoonbare streken, toen in noordelijke richting
uitgebreide oppervlakten verdwenen.

Nog altijd duurt het strijden voort van zee en stroomen tegen het
vasteland, dat in den bewoner der lagere deelen met zijn geestkracht en
taai geduld een verdediger heeft gevonden. Slechts stap voor stap, en eerst
na eeuwen langen strijd behield deze hier op het water de bovenhand. Ook nu
nog, evenals in vroegere dagen, knagen water en dampkring gestadig aan de
vaste aardkorst, verwoesten en verweeren het hardste gesteente, lossen een
deel er van op en voeren het overige verre weg, om het op andere plaatsen
neer te leggen als vruchtbare aarde, valleien en vlakten er mee te
overdekken; nog immer groeien de humuslagen, de waterplanten in verbazend
groote getalen in vochtige en moerassige streken, die telken jare een
nieuwen groei boven de overblijfsels der afgestorvene stapelen, welke
allengs door verkoling, onder gedeeltelijke afsluiting der lucht, in turf
overgaan.

Zulke turfbeddingen of veenlagen zijn als een geschiedboek van de
oppervlakte, die zij beslaan, niet zelden van de naast omliggende streek.
Dikwijls vindt men daarin beenderen, tanden of haarbossen van dieren uit
een vroeger tijdperk, die duizenden jaren geleden hier leefden en stierven.

Het Land. -- Hoog en Laag

Ons land, zoowel in opzicht van aardrijkskunde als klimaat, behoort voor
een groot deel tot de noordsche vlak