Algemeen overzicht der steden en monumenten 33
Bibliographie 68

Een blik op de geschiedenis der Vlaamsche gewesten tot Waterloo,
door Dr PAUL FREDERICQ, hoogleeraar te Gent 69
Bibliographie 84

De regeering van Koning Willem I, door Dr VICTOR FRIS,
leeraar aan het koninklijk atheneum te Gent 85
Bibliographie 143

De Belgische omwenteling, door Dr VICTOR FRIS 145

De stichting van het koninkrijk Belgie, door Dr VICTOR FRIS 188
Bibliographie van de twee laatste hoofdstukken 230

BELGIE IN VOGELVLUCHT

DOOR

G. D. MINNAERT

De Bodem: Vorming en Invloed op de Bewoners

Niets oefent zoo grooten invloed uit op de vorming van een volk, op zijn
wijze van leven, op zijn bedrijf en karakter, op zijn kunst en zijn taal,
dan de bodem, waarop het zich vestigt. Klimaat, vorm en ligging, hoogte en
laagte, geologische bouw, minerale voortbrengselen, richting en rijkdom van
water, nabijheid der zee, insnijding der kusten, duizenden betrekkingen van
grond, lucht en water, planten en dieren, heel de omringende natuur met
haar verschijnselen, haar duizenden vormen en kleuren, de eindelooze
wisseling van haar leven, dit alles grijpt voortdurend en diep in het
menschelijk organisme in, en bepaalt voor een groot deel het type en het
karakter, de ontwikkeling en de toekomst der bewoners.

Maar ook die bodem ondergaat op zijn beurt den invloed van den mensch. Waar
zijn nasporende geest zijn natuur onderzoekt, ontsluiert hij hem zijn
duizendjarige verborgenheden, zijn schatten en krachten. Die kennis heeft
hem er toe geleid, om den grond naar zijn behoeften te plooien, zijn
heerschappij er over uit te breiden, zijn kracht van voortbrengen te
vermeerderen.

De grond, dien wij ons vaderland noemen, getuigt van menigvuldige
omwentelingen, die zijn gedaante voortdurend hebben gewijzigd. Overal, in
steen en in zand, vinden wij daarvan de duidelijkste sporen, die elkeen,
bij een weinig nadenken, in staat stellen, zich min of meer een
voorstelling te vormen van die oude voorhistorische tijden.

In dit verre, donker verleden -- hoeveel duizenden jaren liggen reeds
achter ons -- was een groot deel van Belgie, evenals Nederland en de heele