anderens grootheid?

Aanschouwt dit graf! Kan er wel een schooner altaar der broederliefde
voor Vlamingen zijn? Ach, ontsteken wij daarop de gewijde vlam der
eendracht; dat het onze gevoelens van oneenigheid als een zoenoffer
ontvange en vertere!--Dan zal Willems' gebeente van blijdschap trillen
onder den kouden steen; dan zal zijne zalige schim voor 's Heeren
aanschijn juichen op die zegepraal.... En wij, wij zullen onze zonen in
bedevaart naar hier geleiden, naar het Campo-Santo, waar de Vlaamsche
helden rusten, om God te danken over de hier behaalde
overwinning;--tusschen het gras, dat nevens de heilige graven zijne
halmen opschiet, zullen wij onze kinderen doen knielen, hun spreken van
den _Vader der Dietsche dichters altegader_[1], hun den welvaartszang
van den Vlaamschen zwaan[2] leeren stamelen, en ze doen bidden voor
moedertaal en vaderland!

REDEVOERING

UITGESPROKEN OP HET GROOT MUZIEKFEEST TEN VOORDEELE DER SLACHTOFFERS VAN
DEN HONGERSNOOD IN VLAANDEREN (1847).

Mijnheeren en Mevrouwen!

Wij vieren heden het blijde feest der zedelijke wedergeboorte onzes
vaderlands. Deze zaal weergalmt van vreugdeliederen,--nog klinkt aan ons
luisterend oor het schoone gezang der verleidende vrouwenstem,--alles
ademt hier voldoening en geestdrift.

* * * * *

Ach, de onweerstaanbare stem des gewetens en des plichts dwingt mij die
vreugde te storen. Ik moet eenen snijdenden noodkreet tusschen onze
jubeltonen mengen,--uwe gemoederen met pijn vervullen,--tranen doen
storten misschien!

Maar indien gij met ontheffing onze blijde zegeliederen aanhoordet, zult
gij toch uw hart niet sluiten voor de droeve stem onzer stervende
broeders. Gij zult mij aanmoedigen, niet waar?--Ja, want het is in naam
der heilige menschenliefde--dit schoonste kenmerk van der Belgen
geslacht--dat ik een akelig graftooneel voor uwe oogen openspreiden ga.

Vlaanderen! Vlaanderen!--Die naam, zoo vermaard, was eens het zinnebeeld
van rijkdom, van nijverheid, van kunstmin, van heldenmoed; in de gansche
wereld wekte hij de gedachte op van een uitgelezen volk, dat met het
zweet zijns aanschijns eene woestijn tot een aartsparadijs had
herschapen.--Begroet als de geboortegrond der volksvrijheid, bewonderd
als de wieg van een heldengeslacht, bemind als het tweede vaderland der
kunsten....

Vlaanderen! Vlaanderen! Nu is die naam een gebed,--eene klacht, die
oprijst uit een onmeetbaar graf--een doodsschreeuw, die verg