abam typho, et [Sidenote: Eph. 4, 14.]_circumferebar omni
vento_, et nimis occulte gubernabar abs te. Et unde scio, et unde certus
confiteor tibi quod illum in amore laudantium magis amaveram, quam in rebus
ipsis de quibus laudabatur? Quia si non laudatum vituperarent eum iidem
{58} ipsi, et vituperando atque spernendo ea ipsa narrarent, non accenderer
in eum et non excitarer. Et certe res non aliae forent, nec homo ipse
alius; sed tantummodo alius affectus narrantium. Ecce ubi jacet anima
infirma, nondum haerens soliditati veritatis. Sicut aurae linguarum
flaverint a pectoribus opinantium; ita fertur et vertitur, torquetur ac
retorquetur, et obnubilatur ei lumen, et non cernitur veritas. Et ecce est
ante nos. Et magnum quiddam mihi erat, si sermo meus et studia mea illi
viro innotescerent. Quae si probaret, flagrarem magis; si autem improbaret,
sauciaretur cor vanum et inane soliditatis tuae. Et tamen pulchrum illud
atque aptum, unde ad eum scripseram, libenter animo versabam, ob os
contemplationis meae*, et nullo collaudatore mirabar.

[Sidenote: XV. Quod corporalibus imaginibus contenebratus, non potuit
capere spiritualia.]

24. Sed tantae rei cardinem in arte tua nondum videbam, Omnipotens,
[Sidenote: Ps. 135, 4.]_qui facis mirabilia solus_: et ibat animus meus per
formas corporeas; et "pulchrum," quod per seipsum, "aptum" autem, quod ad
aliquid accommodatum, deceret, definiebam et distinguebam, et exemplis
corporeis astruebam. Et converti me ad animi naturam; et non me sinebat
falsa opinio quam de spiritualibus habebam, verum cernere. Et irruebat in
oculos ipsa vis veri, et avertebam palpitantem mentem ab incorporea re ad
lineamenta, et colores, et tumentes magnitudines. Et quia non poteram ea
videre in animo, putabam me non posse videre animum meum. Et cum in virtute
pacem amarem, in vitiositate autem odissem discordiam; in illa unitatem, in
ista quamdam divisionem notabam. Inque illa unitate mens rationalis[90] et
natura veritatis ac summi boni mihi esse videbatur: in ista vero divisione
irrationabilis vitae* nescio quam substantiam et naturam summi mali, quae
non solum esset substantia, sed omnino vita esset, et tamen abs te non
esset, Deus meus, ex quo sunt omnia, miser opinabar. Et tamen illam monadem
appellabam, tanquam sine ullo sexu[91] mentem*; hanc vero dyadem, iram in
facinoribus, libidinem in flagitiis, nesciens quid loquerer. Non enim
noveram neque didiceram, nec ullam substantiam malum esse,

{59} ne