is
plorant et gaudent in fletibus, quoniam tu, Domine, non aliquis homo _caro
et sanguis_, sed tu, Domine, qui fecisti, reficis et consolaris eos. Et ubi
ego eram, quando te quaerebam? Et tu eras ante me; ego autem et a me
discesseram, nec me inveniebam; quanto minus te!

[Sidenote: III. De Fausto Manichaeo, et de philosophorum caecitate qui per
creaturas Creatorem non cognoverunt.]

3. Proloquar in conspectu Dei mei annum illum undetrigesimum aetatis meae.
Jam venerat Carthaginem quidam Manichaeorum episcopus, Faustus[99] nomine,
magnus laqueus diaboli: et multi implicabantur in eo per illecebram
suaviloquentiae; quam ego tametsi laudabam, discernebam tamen a veritate
rerum, quarum discendarum avidus eram; nec quali vasculo sermonis, sed quid
mihi scientiae comedendum apponeret nominatus apud eos ille Faustus,
intuebar. Fama enim de illo praelocuta mihi erat quod esset honestarum
omnium doctrinarum peritissimus, et apprime disciplinis liberalibus
eruditus. Et quoniam multa philosophorum legeram, memoriaeque mandata
retinebam, ex eis quaedam comparabam illis Manichaeorum longis
fabulis[100]: et mihi probabiliora ista videbantur, quae dixerunt illi,
[Sidenote: Sap. 13, 9, vid. Sabat.]_qui tantum potuerunt valere, ut possent
aestimare saeculum_, quanquam [Sidenote: Ps. 137, 6.]_ejus Dominum minime
invenerint_. Quoniam [Sidenote: Ps. 33, 19. v. Sab.]_magnus es, Domine, et
humilia respicis; excelsa autem a longe cognoscis_: nec _propinquas_ nisi
_obtritis {65} corde_; nec inveniris a superbis, nec si illi curiosa
peritia numerent stellas et arenam, et dimetiantur sidereas plagas, et
vestigent vias astrorum.

4. Mente enim sua quaerunt ista, et ingenio quod tu dedisti eis; et multa
invenerunt, et praenuntiaverunt ante multos annos defectus luminarium solis
et lunae, quo die, qua hora, quanta ex parte futuri essent; et non eos
fefellit numerus, et ita factum est ut praenuntiaverunt: et scripserunt
regulas indagatas, et leguntur hodie, atque ex eis praenuntiatur quo anno
et quo mense anni, et quo die mensis, et qua hora diei, et quota parte
luminis sui defectura sit luna vel sol; et ita fiet ut praenuntiatur. Et
mirantur haec homines et stupent qui nesciunt ea, et exsultant atque
extolluntur qui sciunt; et per impiam superbiam recedentes et deficientes a
lumine tuo, tanto ante solis defectum futurum praevident, et in praesentia
suum non vident. Non enim religiose quaerunt unde habeant ingenium quo ista
quaerunt. Et invenient