ndecumque claruerit[106]. Jam ergo abs te didiceram, nec eo
debere videri aliquid verum dici, quia eloquenter dicitur; nec {69} eo
falsum, quia incomposite sonant signa labiorum: rursus, nec ideo verum,
quia impolite enuntiatur; nec ideo falsum, quia splendidus sermo est: sed
perinde esse sapientiam et stultitiam, sicut sunt cibi utiles et inutiles;
verbis autem ornatis et inornatis, sicut vasis urbanis et rusticanis,
utrosque cibos posse ministrari.

11. Igitur aviditas mea, qua illum tanto tempore exspectaveram hominem,
delectabatur quidem motu adfectuque disputantis, et verbis congruentibus,
atque ad vestiendas sententias facile occurrentibus. Delectabar autem et
cum multis, vel etiam prae multis laudabam ac efferebam; sed moleste
habebam quod in coetu audientium non sinerer illi ingerere, et partiri cum
eo curas quaestionum mearum, conferendo familiariter, et accipiendo ac
reddendo sermonem. Quod ubi potui, et aures ejus cum familiaribus meis
eoque* tempore occupare coepi, quo non dedeceret alternis disserere, et
protuli quaedam quae me movebant; expertus sum prius hominem expertem
liberalium disciplinarum, nisi grammaticae, atque ejus ipsius usitato modo.
Et quia legerat aliquas Tullianas orationes, et paucissimos Senecae libros,
et nonnulla poetarum, et suae sectae si qua volumina Latine atque composite
conscripta erant, et quia aderat quotidiana sermocinandi exercitatio; inde
suppetebat eloquium, quod fiebat acceptius magisque seductorium moderamine
ingenii, et quodam lepore naturali. Itane est ut recolo, Domine Deus meus,
arbiter conscientiae meae? [Sidenote: Ps. 49, 21.]Coram te cor meum et
recordatio mea, qui me tunc agebas abdito secreto providentiae tuae, et
inhonestos errores meos jam convertebas ante faciem meam, ut viderem et
odissem.

[Sidenote: VII. Alienatur a secta Manichaeorum.]

12. Nam posteaquam ille mihi imperitus earum artium, quibus eum excellere
putaveram, satis apparuit, desperare coepi posse eum mihi illa quae me
movebant aperire atque dissolvere; quorum quidem ignarus posset veritatem
tenere pietatis, sed si manichaeus non esset. Libri quippe eorum pleni sunt
longissimis fabulis[107], de coelo et sideribus, et sole et luna: quae mihi
eum, quod utique cupiebam, collatis numerorum rationibus, quas alibi ego
legeram, utrum potius ita essent ut Manichaei libris continebantur, an
certe vel par etiam inde ratio redderetur, subtiliter explicare posse jam
non arbitrabar. {70} Quae tamen ubi consid