iper
gebruikt om te weten hoe groot de bodem wezen moet van 'n vat, welks
veelhoekige omtrek door 'n gegeven aantal duigen van zekere breedte
bepaald wordt. Maar, zegt men, de kuiper is tot sterrekundige
waarnemingen niet geroepen. Dit is waar. Doch wel is in de zaak die we
hier behandelen--_onderzoek naar bevoegdheid van specialiteiten_--elk
lid der Maatschappy geroepen tot beoordeeling van de stevigheid der
gegevens, waarop voor 'n groot deel het welzyn van die maatschappy
gegrondvest is. Ik wil deze stelling betoogen door 'n voorbeeld uit
het dagelyksch leven.

Wie getuige is van 'n beenbreuk, is verantwoord door 't inroepen van
de hulp eens heelmeesters, en wel van de eerste de beste persoon die
_volgens de wet_ gerechtigd is het vak van heelmeester uitteoefenen.
Op dat oogenblik 'n onderzoek intestellen naar de wys waarop dat
diploom verkregen werd, zou zeker heel onpraktisch gehandeld zyn.
En ... onwysgeerig evenzeer, want wysbegeerte die de eischen der
_praktyk_ over 't hoofd ziet, is valsche, d.i. geen wysbegeerte. Maar
de zaak verandert van aanzien, wanneer men tusschen twee even naby
wonende heelmeesters 'n keus kan doen, of ook als men grond meent te
hebben om aan 'n eenigszins verder wonenden chirurg de voorkeur te
geven boven 'n kollega die nader in de buurt is. De _embarras de
choix_ wordt grooter--en alzoo de beslissing van meer gewicht voor 't
geweten--indien de omstandigheden toelaten een keus te doen tusschen
'n ruimer aantal geneeskundigen. Van nog meer belang is de uitspraak,
zoodra er, zonder _periculum in mora_, moet beslist worden wie _in
voorkomend geval_, onverschillig _waar, by wien, of wanneer_,
gerechtigd is heelkundige hulp te verleenen? Een gebrekkige methode
toch in die wyze van _bevoegd-verklaring over 't algemeen_, werkt
_organisch_-verkeerd, en benadeelt dus _allen_, terwyl aan 'n
ongelukkige keus van geneesheer _in byzondere gevallen_, slechts de
zieken worden opgeofferd die den zoodanige in handen vallen. De
"Wetgever" die 'n verkeerd stelsel van bevoegd-verklaring invoert of
handhaaft, is verantwoordelyk voor al de nadeelige gevolgen van dat
stelsel. Het doet er niet toe, dat het woord "Wetgever" hier niet
altyd kan worden opgenomen in strikten zin. By 't in-stand houden van
veel onbeschreven vooroordeelen, treedt de Maatschappy-zelf als
wetgeefster op, zonder dat men juist bepaalde individuen voor 't
verkeerde verantwoordelijk stellen kan. "Men" is ... niemand. Maar
alle niemanden