uralibus igitur rationabiliter, in mathematicis
disciplinaliter, in diuinis intellectualiter uersari oportebit neque diduci
ad imaginationes, sed potius ipsam inspicere formam quae uere forma neque
imago est et quae esse ipsum est et ex qua esse est. Omne namque esse ex
forma est. Statua enim non secundum aes quod est materia, sed secundum
formam qua in eo insignita est effigies animalis dicitur, ipsumque aes non
secundum terram quod est eius materia, sed dicitur secundum aeris figuram.
Terra quoque ipsa non secundum [Greek: apoion hulaen] dicitur, sed secundum
siccitatem grauitatemque quae sunt formae. Nihil igitur secundum materiam
esse dicitur sed secundum propriam formam. Sed diuina substantia sine
materia forma est atque ideo unum et est id quod est. Reliqua enim non sunt
id quod sunt. Vnum quodque enim habet esse suum ex his ex quibus est, id
est ex partibus suis, et est hoc atque hoc, id est partes suae coniunctae,
sed non hoc uel hoc singulariter, ut cum homo terrenus constet ex anima
corporeque, corpus et anima est, non uel corpus uel anima in partem; igitur
non est id quod est. Quod uero non est ex hoc atque hoc, sed tantum est
hoc, illud uere est id quod est; et est pulcherrimum fortissimumque quia
nullo nititur. Quocirca hoc uere unum in quo nullus numerus, nullum in eo
aliud praeterquam id quod est. Neque enim subiectum fieri potest; forma
enim est, formae uero subiectae esse non possunt. Nam quod ceterae formae
subiectae accidentibus sunt ut humanitas, non ita accidentia suscipit eo
quod ipsa est, sed eo quod materia ei subiecta est; dum enim materia
subiecta humanitati suscipit quodlibet accidens, ipsa hoc suscipere uidetur
humanitas. Forma uero quae est sine materia non poterit esse subiectum nec
uero inesse materiae, neque enim esset forma sed imago. Ex his enim formis
quae praeter materiam sunt, istae formae uenerunt quae sunt in materia et
corpus efficiunt. Nam ceteras quae in corporibus sunt abutimur formas
uocantes, dum imagines sint. Adsimulantur enim formis his quae non sunt in
materia constitutae. Nulla igitur in eo diuersitas, nulla ex diuersitate
pluralitas, nulla ex accidentibus multitudo atque idcirco nec numerus.

II.

We will now begin a careful consideration of each several point, as far
as they can be grasped and understood; for it has been wisely said,[12]
in my opinion, that it is a scholar's duty to formulate his belief about
anything according to its real nature.

S