III.

Deus uero a deo nullo differt, ne uel accidentibus uel substantialibus
differentiis in subiecto positis distent. Vbi uero nulla est differentia,
nulla est omnino pluralitas, quare nec numerus; igitur unitas tantum. Nam
quod tertio repetitur deus, cum pater ac filius et spiritus sanctus
nuncupatur, tres unitates non faciunt pluralitatem numeri in eo quod ipsae
sunt, si aduertamus ad res numerabiles ac non ad ipsum numerum. Illic enim
unitatum repetitio numerum facit. In eo autem numero qui in rebus
numerabilibus constat, repetitio unitatum atque pluralitas minime facit
numerabilium rerum numerosam diuersitatem. Numerus enim duplex est, unus
quidem quo numeramus, alter uero qui in rebus numerabilibus constat. Etenim
unum res est; unitas, quo unum dicimus. Duo rursus in rebus sunt ut homines
uel lapides; dualitas nihil, sed tantum dualitas qua duo homines uel duo
lapides fiunt. Et in ceteris eodem modo. Ergo in numero quo numeramus
repetitio unitatum facit pluralitatem; in rerum uero numero non facit
pluralitatem unitatum repetitio, uel si de eodem dicam "gladius unus mucro
unus ensis unus." Potest enim unus tot uocabulis gladius agnosci; haec enim
unitatum iteratio potius est non numeratio, uelut si ita dicamus "ensis
mucro gladius," repetitio quaedam est eiusdem non numeratio diuersorum,
uelut si dicam "sol sol sol," non tres soles effecerim, sed de uno totiens
praedicauerim.

Non igitur si de patre ac filio et spiritu sancto tertio praedicatur deus,
idcirco trina praedicatio numerum facit. Hoc enim illis ut dictum est
imminet qui inter eos distantiam faciunt meritorum. Catholicis uero nihil
in differentia constituentibus ipsamque formam ut est esse ponentibus neque
aliud esse quam est ipsum quod est opinantibus recte repetitio de eodem
quam enumeratio diuersi uidetur esse cum dicitur "deus pater deus filius
deus spiritus sanctus atque haec trinitas unus deus," uelut "ensis atque
mucro unus gladius," uelut "sol sol sol unus sol."

Sed hoc interim ad eam dictum sit significationem demonstrationemque qua
ostenditur non omnem unitatum repetitionem numerum pluralitatemque
perficere. Non uero ita dicitur "pater ac filius et spiritus sanctus" quasi
multiuocum quiddam; nam mucro et ensis et ipse est et idem, pater uero ac
filius et spiritus sanctus idem equidem est, non uero ipse. In qua re
paulisper considerandum est. Requirentibus enim: "Ipse est pater qui
filius?" "Minime," inquiunt. Rursus: "Idem alter qui alter?" Ne