. Men kan namelijk niet
denken, dat men dit niet zou gewild hebben. Hetzelfde is te zeggen van
het gebruik van andermans goed, in zoover, dit gebruik den eigenaar niet
hindert. Er was geen reden om het privaat bezit zoover door te voeren,
dus is het niet gebeurd. (ibid Sec. 9.)
Dezelfde begrippen over het privaat eigendomsrecht vinden wij in
Grotius' "Inleiding" tot de Holl. rechtsgel. [102]
Alzoo 't een spreekwoort is dat alle goed nae aengeboren recht gemeen
is, ende wij hier vooren gezeit hebben dat het aenghebooren recht niet
en is veranderlick, zoude iemand moghen twijfelen of den eighendom der
zaken oock rechtmatig is ofte niet. Om dan de waerheid hiervan te
verstaen, dient gelet, dat wel waer is dat God Almachtig alle zichtbaer
ofte voelbaer wezen heeft geschapen tot nut van het menschelijcke
geslacht in 't gemeen, zonder dat den eenen mensch hem daer uit eenig
recht boven den anderen kan toemeten; maer van de geschapen dingen zijn
eenighe zoodanig dat zij genoegzaam zijn tot aller menschen gebruick,
als zon, maen, sterren, hemel, oock eenigzints de lucht ende zee;
anderen zijn onghenoegzaem, te weten waer van het ghebruick bij allen
niet gelijckelick en kan zijn: van deze dingen zijn eenighe zodanig, dat
sij door 't gebruick dadelick ofte metter tijd vergaen; dadelick, als
spijs en de dranck: van deze dingen laet den aerd zelve niet toe dat de
ghemeenschap soude duren: want soo ras als iemand uit het gunt in 't
gemeen is voorgesteld iet voor hem nuttigt, soo keert sulcks tot zijn
ende niet tot eens anders voedsel: 't welck alreede een gelijckenis is
van eigendom, spruitende uit een daed die met het aengebooren recht
overeen komt. De dingen die niet dadelick, maer mettertijd door 't
gebruick vergaen, als kleederen, kunnen oock niet lang in de
ghemeenschap blijven: want verbezicht zijnde, kan niemand meer daer van
genut hebben. Wat de wooning aengaet, alzoo een plaets niet en kan bezet
zijn met meer als een lichaem, zoo en was 't niet moghelick dat nae de
vermeerdering van het menschelicke geslacht de woonplaetsen gemeen
zouden blijven: alzoo de plaets, als genomen een hol, bij den eene
zijnde begrepen, den anderen 't onbruick was ghemaeckt: en de noch
minder was zulcks moghelick nae dat de meenigte der menschen niet langer
konnende besloten zijn in de geschapen holen, door eighen vernuft ende
arbeid, hutten ende voorst huizen heett bestaen te maecken, alzoo den
aerd zelve leert dat yder een eerst arbeid voor h
|