te opgaven geven een cijfer aan van ruim
vierhonderd-vijftigduizend. Er is dus ontegenzeggelijk vooruitgang;
niettemin is de bevolking gering, in verhouding tot de uitgestrektheid
des lands.

Venetie oefende haar gezag uit door middel van beambten, die naar
Dalmatie gezonden werden om in naam van de republiek en den Senaat
het bewind te voeren; zij droegen den naam van proveditoren, en
waren zoowel met het burgerlijk als het militair gezag bekleed;
naar gelang van de belangrijkheid der stad, voerden zij den titel
van graaf, gouverneur, kapitein of burchtvoogd, maar zij stonden
allen onder de bevelen van den proveditor-generaal, die rechtstreeks
briefwisseling voerde met den Senaat en den Doge. Te Zara en te Spalato
werden die proveditoren in het bestuur bijgestaan door een raad van
drie patriciers, uit Venetie gezonden. Maar daar de republiek nimmer
haar stelsel van argwanende controle liet varen, en daar zij hare
kolonien wenschte te beschermen tegen mogelijk misbruik van macht
van de zijde dezer proveditoren, werd telkens om de drie jaar eene
buitengewone commissie, bestaande uit drie senatoren, afgevaardigd,
om een algemeen onderzoek in te stellen, en tevens aan allen, die
meenden zich over handelingen van het bestuur te moeten beklagen,
gelegenheid te geven, die klachten persoonlijk in te brengen. Deze
buitengewone commissarissen traden met groote staatsie en veel
vertoon van indrukwekkende macht op: tot hun gevolg behoorde ook
de beul, in het rood gekleed en met het zwaard in de hand. Later
werd, vooral op aandrang der proveditoren, de taak dezer commissie
eenigszins gewijzigd.

Tegenwoordig heeft iedere stad haar gemeenteraad, die belast is met
de zorg voor de stoffelijke en zedelijke belangen der burgerij. De
behartiging van de algemeene belangen des lands is opgedragen aan den
Landdag van Dalmatie, eene vertegenwoordigende vergadering, waarvan de
leden gekozen worden, en die te Zara bijeenkomt. De Landdag vaardigt
eenigen zijner leden af naar den Rijksdag te Weenen; de bijzondere
belangen van Dalmatie worden dus ook in de hoogste regeeringscollegien
der monarchie vertegenwoordigd. De zittingen van deze vergadering
te Zara kunnen soms onstuimig genoeg zijn, wanneer de politieke
hartstochten der verschillende partijen worden opgewekt.

In den Landdag van Dalmatie staan, even als in dien van Istrie,
drie partijen tegenover elkander: de italiaansche partij, de
slavische partij, en de duitsche partij. Elk van dez