waad.

De kwestie van het drinkwater is, ten allen tijde, voor Zara van
overwegend gewicht geweest. Daar de stad herhaalde belegeringen
heeft moeten doorstaan, was deze zaak van het grootste aanbelang, en
voortdurend heeft men getracht, deze moeilijke kwestie op bevredigende
wijze op te lossen. Dit blijkt vooral aan den zoogenoemde Vijf Putten.

Eene antieke waterleiding, naar men wil door Trajanus gebouwd, en
waarvan men de overblijfselen nog mijlen ver, tot in het slavische
binnenland, kan volgen, voorzag weleer in de behoeften der romeinsche
kolonie; later, toen Sammicheli zijn plan voor den vestingbouw
ontwierp, maakte hij gebruik van de werken zijner voorgangers,
wijzigde ze, en liet nieuwe kanalen graven; en daar de Venetianen
uit den tijd der renaissance niet tevreden waren, wanneer zij bij
de behartiging van het publiek belang niet tevens aan de eischen
der schoonheid voldeden, ontwierp Sammicheli een fraai plein met
vijf sierlijke putten, tegenwoordig de Cinque Pozzi genoemd, waar de
inwoners het noodige drinkwater kunnen verkrijgen.

De voorbijganger ziet van dit groote werk niets meer dan de vijf
uitstekende randen van de putten; maar de onderaardsche werken zijn
van zeer belangrijken omvang en ook uit een archeologisch oogpunt
zeer merkwaardig. Het is moeilijk, zich rekenschap te geven van den
oorspronkelijken aanleg der kanalen. Vermoedelijk hadden zij eene
dubbele bestemming: namelijk, om het water aan te voeren, en ook om,
in geval van belegering, gemeenschap met de buitenwereld mogelijk
te maken.

Dit kleine Zara is in waarheid bekoorlijk. Wij hebben er geen relatien
aangeknoopt er geen introductie in gezelschappen gezocht. De straat
was ons domein, en het marktplein ons hoofdkwartier; daar knoopten
wij een gesprek aan met den eersten den besten voorbijganger:--en
het toeval is ons gunstig geweest, want onder de voorbijgangers, die
stilstonden om een blik te werpen op onze schetsjes naar de natuur,
bevonden zich ook hooggeplaatste magistraatspersonen, politieke mannen,
en gezeten burgers, volkomen met het land en het volk vertrouwd. Door
hunne welwillende tusschenkomst is het ons mogelijk geweest, het
zoo ver te brengen dat de slavische boeren en de Morlaken uit den
omtrek voor ons poseerden om zich te laten uitteekenen. Maar zeer
weinig reizigers waren zoo gelukkig; doorgaans moet men deze lieden
haastig, in het voorbijgaan, ik zou haast zeggen in de vlucht, en
bijkans zonder dat zij het bemerken,